Χρήσιμα Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας

Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας >
Μέρος-ΙΙΙ , Κεφάλαιο-Α , Αρθρον-242
(Αρθ-2 Ν-1577/85)

ΟΡΙΣΜΟΙ
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
1. Εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο οικισμού ή σχέδιο πόλης ή πολεοδομικό σχέδιο ή πολεοδομική μελέτη είναι το διάγραμμα με τον τυχόν ειδικό πολεοδομικό κανονισμό που έχει εγκριθεί σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις και καθορίζει τους ειδικούς όρους δόμησης, τους κοινόχρηστους και δομήσιμους χώρους και τις επιτρεπόμενες χρήσεις σε κάθε τμήμα ή ζώνη του οικισμού.
2. Κοινόχρηστοι χώροι είναι οι κάθε είδους δρόμοι, πλατείες, άλση και γενικά οι προοριζόμενοι για κοινή χρήση ελεύθεροι χώροι, που καθορίζονται από το εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο του οικισμού ή έχουν τεθεί σε κοινή χρήση με οποιοδήποτε άλλο νόμιμο τρόπο.
3. Κοινωφελείς χώροι είναι οι χώροι του οικισμού που, σύμφωνα με το εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο, προορίζονται για την ανέγερση κατασκευών κοινής ωφελείας.
4. Δρόμοι είναι οι κοινόχρηστες εκτάσεις που εξυπηρετούν κυρίως τις ανάγκες κυκλοφορίας.
5. Πεζόδρομοι είναι οι δρόμοι, που προορίζονται κυρίως για την εξυπηρέτηση των πεζών.
6. Πλάτος δρόμου σε κάθε σημείο του άξονα του είναι το μεταξύ των ρυμοτομικών γραμμών μήκος της καθέτους στον άξονα στο σημείο αυτό.
7. Οικοδομικό τετράγωνο (ΟΤ) είναι κάθε δομήσιμη ενιαία έκταση, που βρίσκεται μέσα στο εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο ή μέσα στα όρια οικισμού και περιβάλλεται από κοινόχρηστους χώρους.
8. Όρια οικοδομικού τετραγώνου είναι οι οριακές γραμμές που το χωρίζουν από τους κοινόχρηστους χώρους.
9. Ρυμοτομική γραμμή είναι εκείνη που ορίζεται από το ρυμοτομικό σχέδιο και χωρίζει οικοδομικό τετράγωνο ή γήπεδο από κοινόχρηστο χώρο του οικισμού.
10. Οικοδομική γραμμή ή γραμμή δόμησης είναι το όριο οικοδομικού τετραγώνου που ορίζεται από το ρυμοτομικό σχέδιο προς την πλευρά του κοινόχρηστου χώρου , έως το οποίο επιτρέπεται η δόμηση.
11. Προκήπιο ή πρασιά είναι το τμήμα του οικοδομικού τετραγώνου, που βρίσκεται ανάμεσα στη ρυμοτομική γραμμή και τη γραμμή δόμησης ή οικοδομική γραμμή.
12. Γήπεδο είναι η συνεχόμενη έκταση γης που αποτελεί αυτοτελές και ενιαίο ακίνητο και ανήκει σε έναν ή σε περισσότερους κυρίους εξ αδιαιρέτου.
13. Οικόπεδο είναι κάθε γήπεδο, που βρίσκεται μέσα στο εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο ή μέσα στα όρια οικισμού χωρίς εγκεκριμένο σχέδιο.
14. Όρια οικοπέδου ή γηπέδου είναι οι γραμμές που το χωρίζουν από τα όμορα οικόπεδα και τους κοινόχρηστους χώρους όρια του οικοπέδου με τους κοινόχρηστους χώρους συμπίπτουν με τα όρια του οικοδομικού τετραγώνου.
15. Πρόσωπο οικοπέδου ή γηπέδου είναι το όριό του προς τον κοινόχρηστο χώρο.
16. Οριστική στάθμη εδάφους οικοπέδου ή γηπέδου είναι η στάθμη του εδάφους, όπως διαμορφώνεται οριστικά, σύμφωνά με το νόμο, με εκσκαφή, επίχωση ή επίστρωση.
17. Κτίριο είναι η κατασκευή, που αποτελείται από τεχνικά έργα και εγκαταστάσεις και προορίζεται για: α)την παραμονή ανθρώπων ή ζώων, όπως η κατοικία και ο στάβλος.
β) την εκτέλεση εργασίας ή την άσκηση επαγγέλματος, όπως το κατάστημα και το εργοστάσιο.
γ) την αποθήκευση ή τοποθέτηση πραγμάτων, όπως οι αποθήκες, ο χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων, το σιλό, η δεξαμενή υγρών και
δ) την τοποθέτηση ή λειτουργία μηχανημάτων, όπως το αντλιοστάσιο.
18. Κατασκευή είναι κάθε τεχνικό έργο.
19. Εγκατάσταση είναι η κατασκευή που χρησιμοποιείται για την άμεση ή έμμεση εξυπηρέτηση των κτιρίων ή της λειτουργικότητάς τους, όπως τα στοιχεία ηλεκτρικής ενέργειας, κλιματισμού διανομής ύδατος, θέρμανσης, φωταερίου, οι ηλιακοί θερμοσίφωνες, οι καπναγωγοί, οι επιγραφές, οι κεραίες.
20. Φέρουσα κατασκευή κτιρίου είναι το τμήμα που μεταφέρει άμεσα ή έμμεσα στο έδαφος τα μόνιμα και τα ωφέλιμα φορτία του κτηρίου, καθώς και τις επιρροές γενικά των δυνάμεων που επενεργούν σε αυτό. Κατασκευές συμπλήρωσης είναι τα υπόλοιπα τμήματα που συμπληρώνουν το κτίριο και εξυπηρετούν τον προορισμό του.
21. Ειδικά κτίρια είναι τα κτίρια, των οποίων κύριο προορισμός δεν είναι η κατοικία και η διαμόρφωσή τους προσδιορίζει αποκλειστικά ειδική χρήση.
22. Κοινής χρήσης χώροι του κτιρίου και του οικοπέδου είναι οι χώροι, που προορίζονται για χρήση από όλους τους ενοίκους του κτιρίου.
23. Όροφοι είναι τα τμήματα του κτιρίου, στα οποία διαχωρίζεται από διαδοχικά δάπεδα καθ ύψος.
24. Υπόγειο είναι ο όροφος ή τμήμα ορόφου, του οποίου η οροφή βρίσκεται έως 1,50 μ ψηλότερα από την οριστική στάθμη του εδάφους.
25. Κάλυψη του οικοπέδου είναι η επιφάνεια που περιβάλλεται από τις προβολές των περιγραμμάτων όλων των κτιρίων του οικοπέδου πάνω σε οριζόντιο επίπεδο.
26. Ποσοστό κάλυψης του οικοπέδου είναι ο λόγος της μέγιστης επιφάνειας που επιτρέπεται να καλυφθεί προς τη συνολική επιφάνεια του οικοπέδου.
27. Συντελεστής δόμησης (σδ) είναι ο αριθμός, ο οποίος πολλαπλασιαζόμενος με την επιφάνεια του οικοπέδου, είναι τη συνολική επιφάνεια όλων των ορόφων των κτιρίων που μπορούν να κατασκευαστούν στο οικόπεδο σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις.
28. Συντελεστής κατ όγκο εκμετάλλευσης (σο) του οικοπέδου είναι ο λόγος του όγκου του κτιρίου πάνω από την οριστική στάθμη του εδάφους προς τη συνολική επιφάνεια του οικοπέδου.
29. Υποχρεωτικός ακάλυπτος χώρος του οικοπέδου είναι ο χώρος που αφήνεται ακάλυπτος για να μην υπάρχει υπέρβαση του πόσο του κάλυψης συντελεστή δόμησης που ισχύει στην περιοχή.
30. Ύψος κτιρίου σε ορισμένη θέση του είναι η κατακόρυφη απόσταση, από το σημείο που αποτελεί την αφετηρία μέτρησης, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου αυτού (στάθμη του πεζοδρομίου ή οριστική στάθμη του εδάφους), έως τη στάθμη της τελικής επάνω επιφάνειας του τελευταίου ορόφου, στην οποία, συμπεριλαμβάνεται η μόνωση και η επίστρωση της στη θέση αυτή, με το τυχόν στηθαίο.
Το μεγαλύτερο από τα ύψη του πραγματοποιούνται είναι το μέγιστο πραγματοποιούμενο ύψος του κτιρίου.
31. Μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος κτιρίου ή μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος περιοχής είναι το ύψος του ανώτατου επιπέδου του κτιρίου, πάνω από το οποίο απαγορεύεται κάθε δόμηση εκτός από τις εγκαταστάσεις που επιτρέπονται ειδικά και περιοριστικά.
32. Ημιυπαίθριος χώρος είναι ο στεγασμένος χώρος του κτιρίου, του οποίου η μία τουλάχιστον πλευρά είναι ανοιχτή προς τον κοινόχρηστο χώρο ή τους ακάλυπτους χώρους του οικοπέδου και οι υπόλοιπες πλευρές ορίζονται από τοίχους ή κατακόρυφα φέροντα στοιχεία.
33. Υπαίθριος χώρος του κτιρίου είναι ο ελεύθερος χώρος που βρίσκεται πάνω από την οροφή των κλειστών ημιυπαίθριων χώρων του.
34. Αίθριο είναι το μη στεγασμένο τμήμα του οικοπέδου ή του κτηρίου που περιβάλλεται από όλες τις πλευρές του από το κτίριο ή τα κτίρια του οικοπέδου.
35. Όψεις του κτιρίου είναι οι επιφάνειες του κτιρίου που βλέπουν σε κοινόχρηστο χώρο ή στους ακάλυπτους χώρους του οικοπέδου.
36. Κύρια όψη ή πρόσοψη είναι κάθε όψη του κτιρίου που βλέπει σε κοινόχρηστο χώρο
37. Αρχιτεκτονικές προεξοχές και αρχιτεκτονικά στοιχεία είναι τα φέροντα ή μη στοιχεία του κτιρίου, που σκοπό έχουν την αρχιτεκτονική διαμόρφωση των όψεών του.
38. Εξώστης είναι η οριζόντια προεξοχή της πλάκας του δαπέδου ενός ορόφου, ή οποία προβάλλει, με ή χωρίς τη χρήση δοκών, πέρα από τις επιφάνειες των όψεων του κτιρίου, και χρησιμοποιείται για την μετακίνηση και την προσωρινή παραμονή ανθρώπων.
39. Προστέγασμα είναι η σταθερή ή κινητή προεξοχή πέρα από τις επιφάνειες των όψεων του κτιρίου, η οποία δεν χρησιμοποιείται ως εξώστης.
40. Περίφραγμα είναι η κατασκευή, με την οποία διαχωρίζονται μεταξύ τους όμορα οικόπεδα ή γήπεδα, καθώς και οικόπεδο ή γήπεδο από κοινόχρηστο χώρο.
41. Βόθρος είναι χώρος κάτω από την οριστική στάθμη του εδάφους, στον οποίο συγκεντρώνονται τα λύματα του κτιρίου ή τα όμβρια ύδατα.
42. Παρόδια στοά είναι ο προσπελάσιμος από το κοινό και στεγασμένος ελεύθερος χώρος που κατασκευάζεται στην κύρια όψη του κτιρίου στη στάθμη του πεζοδρομίου και επιβάλλεται από το εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο της περιοχής.
43. Εσωτερική στοά είναι ο στεγασμένος ελεύθερος χώρος που συνδέει κοινόχρηστους χώρους του οικισμού ή προκήπια μεταξύ τους ή κοινόχρηστους χώρους του οικισμού με ελεύθερους σε προσπέλαση ακάλυπτους χώρους του οικοπέδου.

Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας > Μέρος-ΙΙΙ > Κεφάλαιο-Α > Αρθρον-243
(Αρθ-6 Ν-1577/85)
ΑΡΤΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΙΜΑ ΟΙΚΟΠΕΔΑ
1. Οικόπεδο που εντάσσεται σε σχέδιο πόλης μετά την 18-12-85 (ημερομηνία δημοσίευσης του Ν-1577/85) θεωρείται άρτιο και οικοδομήσιμο, αν έχει τα ελάχιστα όρια εμβαδού και προσώπου κατά τον κανόνα ή κατά παρέκκλιση, τα οποία καθορίζονται στην περιοχή και αν μέσα στο οικοδομήσιμο τμήμα του μπορεί να εγγραφεί κάτοψη κτιρίου με την ελάχιστη επιφάνεια και την ελάχιστη πλευρά, εφόσον καθορίζεται από τους όρους δόμησης της περιοχής.
2. Οικόπεδο που βρίσκεται μέσα σε ρυμοτομικό σχέδιο κατά την παραπάνω ημερομηνία θεωρείται άρτιο και οικοδομήσιμο:
α) όταν πρόκειται για οικόπεδο που έχει δημιουργηθεί πριν από την ημερομηνία αυτή, αν έχει τα ελάχιστα όρια εμβαδού και προσώπου, κατά τον κανόνα ή κατά παρέκκλιση, που ισχύουν στην περιοχή,
β) όταν πρόκειται για οικόπεδο που δημιουργείται μετά την ημερομηνία αυτή ,αν έχει τα ελάχιστα όρια εμβαδού και προσώπου που ισχύουν κατά κανόνα στην περιοχή ή εκείνα που αναφέρει το ΝΔ-8/73, αν αυτά είναι μεγαλύτερα και συγχρόνως αν μπορεί να εγγράφεται στο οικοδομήσιμο τμήμα του κάτοψη κτιρίου με ελάχιστη επιφάνεια 50 τμ και ελάχιστη πλευρά 5 μ.
3. Οικόπεδα που έχουν πρόσωπα σε δύο ή περισσότερους κοινόχρηστους χώρους, για τους οποίους ισχύουν διαφορετικά ελάχιστα όρια εμβαδού και προσώπου, θεωρούνται άρτια εφόσον έχουν τα μικρότερα από αυτά.
4. Γωνιακά οικόπεδα άρτια και οικοδομήσιμα, που έχασαν την αρτιότητά τους ως προς το εμβαδόν λόγω απότμησης κατά την επιβολή στοών, θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα.

Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας > Μέρος-ΙΙΙ > Κεφάλαιο-Α > Αρθρον-244
(Αρθ-29 παρ.4 Ν-1577/85)
ΑΡΤΙΟΤΗΤΑ ΟΙΚΟΠΕΔΩΝ ΠΟΥ ΠΑΡΑΧΩΡΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ
1. Οικόπεδα που βρίσκονται μέσα σε εγκεκριμένο σχέδιο και έχουν παραχωρηθεί από το Κράτος μέχρι 18-12-85 (ημερομηνία δημοσίευσης του Ν-1577/85), για οποιοδήποτε λόγο, με αποφάσεις ή παραχωρητήρια θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα με όποιες διαστάσεις και εμβαδόν παραχωρήθηκαν ή με τις τυχόν μικρότερες που έχουν στην πραγματικότητα, εφόσον η μείωση αυτή δεν οφείλεται σε μεταβιβάσεις.
2. Αν η μείωση οφείλεται σε ρυμοτομία, τα παραπάνω οικόπεδα όπως έχουν απομείνει μετά τη ρυμοτομία, θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα, εφόσον έχουν τα ελάχιστα όρια αρτιότητας που προβλέπονται, κατά τον κανόνα ή κατά παρέκκλιση, από τις διατάξεις που ισχύουν για την περιοχή, ή εκείνα που προβλέπονται από το Αρθ-245.
3. Οικόπεδα που δημιουργούνται από κατάτμηση παραχωρηθέντος οικοπέδου, που έγινε ύστερα από έγκριση της αρμόδιας για την παραχώρηση αρχής, θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα, εφόσον είναι άρτια, σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν στην περιοχή.

Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας > Μέρος-ΙΙΙ > Κεφάλαιο-Α > Αρθρον-245
(Αρθ-25 Ν-1334/83, Αρθ-5 παρ.8 Ν-2052/92)
ΔΟΜΗΣΗ ΣΕ ΜΗ ΑΡΤΙΑ ΟΙΚΟΠΕΔΑ
1. Οικόπεδα εντός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων, που δεν καλύπτουν όλες τις προϋποθέσεις αρτιότητας κατά τον κανόνα ή την παρέκκλιση της περιοχής και που έχουν δημιουργηθεί πριν από την 27-7-77 (ημερομηνία έναρξης ισχύος του Ν-651/77) μπορεί κατ εξαίρεση να δομηθούν, αν έχουν μία πλευρά τους τουλάχιστον 5 μέτρα σε κοινόχρηστη οδό ή πλατεία και αν μέσα σ΄ αυτό, μετά την αφαίρεση των υποχρεωτικών ακάλυπτων χώρων, είναι δυνατή η ανέγερση κτιρίου ελάχιστης επιφάνειας τουλάχιστον 50 μέτρα και ελάχιστης πλευράς τουλάχιστον 5 μ. Το ίδιο ισχύει και για οικόπεδα που έχουν γίνει μη άρτια λόγω ρυμοτόμησης, άσχετα με το χρόνο που έγινε και άσχετα αν αυτά προέρχονται από παραχώρηση ή από άλλη μεταβιβαστική αιτία. Αν δύο ή περισσότερα γειτονικά οικόπεδα της παραγράφου αυτής συνενωθούν, το οικόπεδο που θα προκύψει από τη συνένωση εμπίπτει στις διατάξεις της παραγράφου αυτής.
2. Η δόμηση στα οικόπεδα αυτά γίνεται σύμφωνα με τους κανόνες δόμησης που ισχύουν στην περιοχή. Η άδεια χορηγείται πάντοτε ύστερα από έγκριση της αρμόδιας ΕΠΑΕ, που μπορεί να επιβάλλει περιορισμούς στον αριθμό των ορόφων ή στον όγκο και γενικά στη διαμόρφωση του κτιρίου σε περιπτώσεις που βλάπτεται εμφανώς το περιβάλλον.
3. Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή στα οικόπεδα του άρθρου αυτού η κατασκευή κτιρίου ελάχιστης επιφάνειας τουλάχιστον 50 τμ και ελάχιστης πλευράς τουλάχιστον 5 μ τότε τα οικόπεδα προσκυρώνονται υποχρεωτικά σύμφωνα με τις σχετικές πολεοδομικές διατάξεις.

Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας > Μέρος-ΙΙΙ > Κεφάλαιο-Α > Αρθρον-246
(Αρθ-23 παρ.1, 3, 4, Αρθ-53 παρ.1 και Αρθ-83 παρ.1 ΝΔ/17-7/16-8-23, παρ.1 ΝΔ-8/13-8-26, Αρθ-1 Ν-3976/29, Αρθ-1 παρ.1 ΝΔ-194/69, Αρθ-19 Ν-1577/85)
ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΣΕ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ
1. Απαγορεύεται απολύτως ή ανέγερση με οποιονδήποτε τρόπο οικοδομών, περιτοιχισμάτων, φρακτών και γενικά η εκτέλεση οποιωνδήποτε εργασιών δόμησης και οποιαδήποτε προσωρινή ή μόνιμη εγκατάσταση στα οικόπεδα που καταλαμβάνονται από κοινόχρηστους χώρους του εγκεκριμένου σχεδίου και γενικά πάνω ή κάτω από το έδαφος των χώρων αυτών.
2. Στους κοινόχρηστους χώρους του οικισμού επιτρέπονται κατασκευές α)για τη διαμόρφωση του εδάφους, όπως κλίμακες, τοίχοι διάδρομοι, κεκλιμένα επίπεδα β) για τον εξοπλισμό τους όπως στέγαστρα, αποχωρητήρια, περίπτερα, κιόσκια, τέντες, εγκαταστάσεις παιδότοπων και άθλησης, πάγκοι γ) για τον εξωραϊσμό τους, όπως σιντριβάνια, κρήνες, φανοί, δενδροφυτείες, ανθοδόχες, εγκαταστάσεις στήριξης φυτών και γενικά κατασκευές για την εξυπηρέτηση του προορισμού των χώρων αυτών .Στους κοινόχρηστους χώρους επιτρέπεται επίσης η εγκατάσταση μνημείων και η τοποθέτηση έργων τέχνης ύστερα από γνώμη της ΕΠΑΕ. Όλες οι παραπάνω κατασκευές και εγκαταστάσεις πραγματοποιούνται από τον οικείο δήμο ή κοινότητα ή μετά από άδεια του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου, από άλλους δημοσίους ή ιδιωτικούς φορείς ή νομικά πρόσωπα ή ιδιώτες. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων καθορίζονται οι κατηγορίες των πιο πάνω κατασκευών ή εγκαταστάσεων για τις οποίες δεν απαιτείται οικοδομική άδεια.
3. Έξω από τη ρυμοτομική γραμμή απαγορεύεται να κατασκευάζονται σκαλοπάτια για την εξυπηρέτηση των κτιρίων.
Κατ΄ εξαίρεση, είναι δυνατή η κατασκευή τους, ύστερα από άδεια του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου, αν μετά την ανέγερση του κτιρίου έχει μεταβληθεί η υψομετρική στάθμη του δρόμου. Η κατασκευή αυτή πρέπει να εξασφαλίζει την ασφάλεια της κυκλοφορίας.
4. Η ανέγερση προσωρινών λυόμενων κατασκευών για εκθέσεις, γιορτές και κάθε είδους εκδηλώσεις επιτρέπεται με άδεια του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου, στην οποία καθορίζεται και ο χρόνος παραμονής τους. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων καθορίζονται οι κατηγορίες των κατασκευών αυτών, τα όργανα και η διαδικασία ελέγχου κάθε κατηγορίας των παραπάνω κατασκευών από άποψη ασφάλειας και αισθητικής.
5. Στους κοινόχρηστους χώρους στην επιφάνειά τους ,υπόγεια ή και υπέργεια μπορεί να επιτρέπονται κατ εξαίρεση α) εγκαταστάσεις που εξυπηρετούν κοινές ανάγκες, όπως αγωγοί ηλεκτρικού ρεύματος, σιδηρόδρομοι, γραμματοκιβώτια, υπόνομοι, είσοδοι υπογείων σιδηροδρόμων κτλ, των οποίων η τοποθέτηση είναι αναπόφευκτη για λόγους τεχνικούς ή λόγω του σκοπού αυτών β) η προσωρινή τοποθέτηση των φορητών σκευών των πλανόδιων μικρεμπόδιων και των καθισμάτων και των τραπεζιών των υπαίθριων κέντρων αναψυχής. Για την προσωρινή αυτή τοποθέτηση δεν απαιτείται η υποβολή μελέτης για την έκδοση της σχετικής αδείας.
Με πδ/γμα ρυθμίζονται ο τρόπος και οι όροι ,σύμφωνα με τους οποίου επιτρέπονται σε κάθε περίπτωση οι παραπάνω γενικά εγκαταστάσεις και είναι δυνατό για ορισμένες περιπτώσεις να επιβάλλονται στους εκτελούντες τα έργα για ίδιο όφελος, χρηματικές εισφορές υπέρ του Δημοσίου ή των δήμων και κοινοτήτων. Επίσης μπορεί να επιτρέπεται στους παραπάνω χώρους η προσωρινή τοποθέτηση οικοδομικών υλικών, μηχανών, ικριωμάτων κλπ. που είναι αναγκαία για την εκτέλεση εργασιών δόμησης, με τον τρόπο που καθορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.4 του Αρθ-160 και η κατασκευή προεξοχών από τα κτίρια, όπως προστεγάσματα, εξώστες, προπύλαια και άλλες αρχιτεκτονικές προεξοχές, με τον τρόπο που καθορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.2 του Αρθ-160. Οι επιτρεπόμενες γενικά από την παρούσα παράγραφο εγκαταστάσεις δεν πρέπει πάντως να επιφέρουν οποιοδήποτε κώλυμα στην κίνηση, τον ελεύθερο φωτισμό και αερισμό των κοινόχρηστων χώρων και των γύρω οικοδομών, ούτε να αντίκεινται στην κοινή αισθητική.
6. Οι εκτελούντες τις εγκαταστάσεις της προηγούμενης παραγράφου και γενικά τις συναφείς εργασίες πρέπει να λαμβάνουν με δική τους δαπάνη και φροντίδα όλα τα απαιτούμενα μέτρα, για να μην παρακωλύεται η συγκοινωνία και να μην προκαλείται ζημιά στους κοινόχρηστους χώρους και τις γύρω οικοδομές. Μετά την εκτέλεση των έργων οφείλουν να αποκαθιστούν τους κοινόχρηστους χώρους στην προηγούμενη κατάστασή τους.
7. Κάτω από τους κοινόχρηστους χώρους επιτρέπεται επίσης η κατασκευή υπογείων χώρων στάθμευσης αυτοκινήτων ,καταστημάτων κλπ σύμφωνα με όσα προβλέπονται στα Αρθ-324 και Αρθ-325,
8. Κατ εξαίρεση των διατάξεων του ΝΔ/17-7/16-8-23, είναι δυνατό προσωρινά να συνεχιστεί η εγκατάσταση στου κοινόχρηστους χώρους των πόλεων κτλ. περιπτέρων ανάπηρων τραυματιών πολέμου σύμφωνα με τις διατάξεις που τα διέπουν και να παραμείνουν όσα εγκατασταθούν μέχρι τη 16-8-23 (ημερομηνία έναρξης ισχύος του ΝΔ/17-7/16-8-23) μέχρι να επιβληθεί με πδ/μα που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και Υγείας και Πρόνοιας, η σταδιακή ή και συνολική απομάκρυνσή τους. Μετά τη δημοσίευση του διατάγματος αυτού ισχύουν και για τις παραπάνω κατασκευές οι διατάξεις περί αυθαιρέτων. Από την παραπάνω απομάκρυνση των κατασκευών αυτών δεν είναι δυνατό να προκύψει οποιοδήποτε δικαίωμα αποζημίωσης κατά του Δημοσίου ή του δήμου ή της κοινότητας.

Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας > Μέρος-ΙΙΙ > Κεφάλαιο-Α > Αρθρον-247
(Αρθ-1 παρ.1, 2 και 3, Αρθ-3 παρ.1, 2 και 3, Αρθ-4 παρ.1, Αρθ-5 παρ.1 και 3 Ν-5269/31, Ν-1740/51, Αρθ-7 παρ.1 ΝΔ-797/71, Αρθ-36 παρ.4 Ν-1337/83, Αρθ-26 παρ.12 Ν-1828/89)
ΔΟΜΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΕ ΡΥΜΟΤΟΜΟΥΜΕΝΑ ΑΚΙΝΗΤΑ
1. Η επισκευή ρυμοτομούμενων από τα σχέδια πόλεων κτιρίων, των οποίων δεν συντελέστηκε ακόμη η απαλλοτρίωση, διέπεται από τις διατάξεις του παρόντος άρθρου.
2. Η οικοδομική άδεια για την εκτέλεση επισκευών στα ρυμοτομούμενα μέρη των κτιρίων, που αποβλέπουν στην υγιεινή, τη χρήση τους και τη συνήθη συντήρηση, χορηγείται ύστερα από αίτηση του ενδιαφερομένου με τον τρόπο που χορηγείται και για τα μη ρυμοτομούμενα μέρη του κτιρίου. Εφόσον όμως οι αιτούμενες για εκτέλεση εργασίες αποβλέπουν στη ριζική επισκευή του παλαιού κτιρίου (όπως κατεδάφιση και ανοικοδόμηση τοίχων και στοιχείων του φέροντα οργανισμού, αντικατάσταση παλαιών ξύλινων πατωμάτων και στεγών από πλάκες οπλισμένου σκυροδέματος κτλ που δεν φθάνουν όμως μέχρι βαθμού ολοσχερούς κατεδάφισης και ανοικοδόμησης του), ο ενδιαφερόμενος πρέπει να προσκομίσεις στην αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία πληρεξούσιο του ιδιοκτήτη (εφόσον δεν είναι ο ιδιοκτήτης αυτός που ζητά την άδεια) και τους σχετικούς τίτλους ιδιοκτησίας. Η παραπάνω υπηρεσία, πριν χορηγήσει την άδεια οφείλει να ρωτήσει τον οικείο δήμο ή κοινότητα αν αποφασίζει να προβεί στην απαλλοτρίωση του ρυμοτομούμενου κτιρίου παρέχοντας και κάθε σχετική με αυτό πληροφορία (σχετικά με το μέγεθος της ανάγκης για τη ρυμοτόμηση του ακινήτου και την αξία αυτού περίπου).
3. Εάν ο δήμος ή η κοινότητα δηλώσουν εγγράφως προς την παραπάνω υπηρεσία αδυναμία αποζημίωσης του ρυμοτομούμενου, ή παρέλθει χωρίς απάντηση προθεσμία σαράντα ημερών από ην κοινοποίηση του ερωτήματος, η αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία πρέπει να χορηγεί την ζητούμενη οικοδομική άδεια. Εάν αντιθέτως ο δήμος ή η κοινότητα δηλώσουν εγγράφως ότι αποδέχονται την άμεση εφαρμογή του σχεδίου ως προς το ρυμοτομούμενο ακίνητο, τότε αυτοί, σε συνεννόηση με την αρμόδια υπηρεσία, οφείλουν να επισπεύσουν την απαλλοτρίωση του κτιρίου, διενεργώντας τις απαιτούμενες πράξεις για τον καθορισμό της αξίας αυτού μέσα σε έξι μήνες το πολύ από την κοινοποίηση της παραπάνω δήλωσης του δήμου ή της κοινότητας. Η αποζημίωση που ρυθμίζεται με δικαστική απόφαση (προσωρινή αποζημίωση) για την απαλλοτρίωση πρέπει να κατατίθεται υπέρ του δικαιούχου από το δήμο ή την κοινότητα μέσα στην πιο πάνω εξάμηνη προθεσμία. Παρέλευση της πιο πάνω προθεσμίας συνεπάγεται την άμεση χορήγηση της οικοδομικής άδειας που ζητήθηκε.
4. Εάν αυτός που έλαβε άδεια εκτέλεσης οικοδομικών εργασιών σύμφωνα με τα παραπάνω δεν αρχίσει τις εργασίες που προβλέπονται από την άδεια μέσα σε ένα εξάμηνο από την έκδοσή της ή τις διακόψει πέραν του εξαμήνου, οφείλει να αναθεωρήσει την ζητηθείσα άδεια, για την έναρξη ή συνέχιση των εργασιών μετά το εξάμηνο. Εάν ο δήμος ή η κοινότητα επέσπευσαν εν τω μεταξύ τη διαδικασία την απαλλοτρίωσης, για την αναθεώρηση της άδειας εφαρμόζονται οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων, σαν να πρόκειται για νέα αίτηση και η διαδικασία συνεχίζεται σύμφωνα με τις παραπάνω διατάξεις από το σημείο που έπαυσαν οι σχετικές ενέργειες μετά την υποβολή της αρχικής για την άδεια αίτησης. Ως προς τις εκτελεσθείσες με βάση την άδεια εργασίες στο κτίριο, των οποίων η συνέχιση έχει διακοπεί επαναλαμβάνεται ολόκληρη η διαδικασία των παραπάνω παραγράφων για την εκτίμηση και αποζημίωση αυτών.
5. Εάν μετά τον αρχικό δικαστικό κανονισμό της αποζημίωσης αυτή ρυθμίστηκε μεταγενέστερα διαφορετικά με τελεσίδικη δικαστική απόφαση, αναστολή της ζητούμενης αναθεώρησης της παλαιάς άδειας επιτρέπεται μόνο εφόσον κατατεθεί υπέρ το δικαιούχου η αποζημίωση που ορίστηκε από την τελευταία αυτή απόφαση.
6. Όταν ανασταλεί η αναθεώρηση, ο δήμος ή η κοινότητα και ο ιδιοκτήτης του απαλλοτριωτέου κτιρίου δικαιούνται να ζητήσουν εκ νέου τον καθορισμό της οφειλόμενης αποζημίωσης ,οπότε εφαρμόζεται πάντως η διαδικασία των παρ.1, 2 και παρ.3.
7. Η χορήγηση οικοδομικής άδειας ανέγερσης οικοδομής σε ρυμοτομούμενα ακίνητα, υπό την ισχύ του Αρθ-2 του Ν-5269/31, καθώς και η εκτέλεση επισκευών σε ρυμοτομούμενα μέρη των κτιρίων, κατ εφαρμογή των διατάξεων των προηγούμενων παραγράφων του παρόντος άρθρου, δεν συνεπάγονται την αυτοδίκαιη άρση της απαλλοτρίωσης ούτε δημιουργούν υποχρέωση προς ανάκληση ή τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου για την άρση της απαλλοτρίωσης.
8. Ως δικαστική απόφαση θεωρείται εκείνη με την οποία καθορίζεται προσωρινά η αποζημίωση του ιδιοκτήτη, η δημοσίευση της κατάθεσης της οποίας στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ή η καταβολή της επιτρέπει κατά τις περί απαλλοτριώσεως διατάξεις, την κατάληψη του απαλλοτριωτέου ακινήτου. Η δημοσίευση της κατάθεσης της αποζημίωσης που καθορίζεται με την ανωτέρω απόφαση ή η καταβολή της σε αυτούς αναστέλλει οριστικά τη χορήγηση της αιτηθείσας άδειας.
9. Κατά την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών, σύμφωνα με τις παραπάνω διατάξεις, εφαρμόζονται απαραίτητα όλοι οι νόμιμοι περιορισμοί υγιεινής, ασφάλειας, αισθητικής κλπ που ισχύουν για τα λοιπά μη ρυμοτομούμενα ακίνητα.
10. Οι διατάξεις του άρθρου εφαρμόζονται μόνο σε περιοχές όντος εγκεκριμένων, με τις διατάξεις του ΝΔ/17-7/16-8-23, σχεδίων και δεν εφαρμόζονται σε επεκτάσεις και εντάξεις σχεδίων που ενεργούνται κατ εφαρμογή του Ν-1337/83.

Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας > Μέρος-ΙΙΙ > Κεφάλαιο-Α > Αρθρον-248
(Αρθ-7 Ν-1577/85, Αρθ-13 παρ.1 Ν-1647/86)
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΔΟΜΗΣΗΣ
1. Για τον υπολογισμό του συντελεστή δόμησης που πραγματοποιείται σε οικόπεδο:
Α. Προσμετρούνται:
α) οι επιφάνειες των στεγασμένων και κλειστών από όλες τις πλευρές χώρων του κτιρίου οποιασδήποτε χρήσης, σε όλους τους ορόφους καθώς και τα υπόγεια, με την επιφύλαξη της επόμενης περιπτ.Ββ.
β) οι επιφάνειες των εξωστών και ημιυπαίθρειων χώρων εκτός από τους αναφερόμενους στην παρ.2 του Αρθ-252.
γ) οι ακάλυπτες επιφάνειες με διάσταση μικρότερη από 1,20 μέτρα.
Β. Δεν προσμετρούνται:
α) σε ειδικά κτίρια, η επιφάνεια ορόφου ή τμήματος του που χρησιμοποιείται για την εγκατάσταση ή διέλευση ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού, ο οποίος κατασκευάζεται ύστερα από γνώμη της ΕΠΑΕ, εφόσον ο όροφος αυτός δεν έχει ελεύθερο ύψος μεγαλύτερο από 2,20 μ μετρούμενο μεταξύ του δαπέδου του και της οροφής ή από 1,90 μ μετρούμενο μεταξύ του δαπέδου και κάθε φέροντος στοιχείου της οροφής.
β) ένας υπόγειος όροφος επιφάνειας ίσης με εκείνη που καταλαμβάνει το κτίριο, προοριζόμενος αποκλειστικά για βοηθητικές χρήσεις, εφόσον η οροφή του σε κανένα σημείο δεν υπερβαίνει το 1,50 μ από την οριστική στάθμη του εδάφους και το ύψος του δεν υπερβαίνει τα 3 μ μετρούμενο μεταξύ του δαπέδου και της οροφής, εκτός αν έχει καθοριστεί μεγαλύτερο ελάχιστο ύψος για την χρήση του συγκεκριμένου χώρου κατ εφαρμογή του Αρθ-444. Εφόσον σε κτίριο κατοικίας κατασκευάζονται καταστήματα και κάτω από αυτά αποθήκες στον υπόγειο όροφο, για τη εξυπηρέτησή τους, επιτρέπεται η κατασκευή δεύτερου υπογείου επιφανείας ίσης με την επιφάνεια των αποθηκών, χωρίς να προσμετράτε στο συντελεστή δόμησης.
γ) κοινόχρηστη αίθουσα για τις κοινωνικές λειτουργίες των ενοίκων του κτιρίου ή των κτιρίων του οικοπέδου κατασκευαζόμενη σε κτίρια με κύρια χρήση την κατοικία, τα οποία έχουν συνολική επιφάνεια τουλάχιστον 600 τμ που αντιστοιχεί σε οκτώ τουλάχιστον διαμερίσματα, εφόσον η επιφάνεια της αίθουσας αυτής αντιστοιχεί το πολύ στο 5% της συνολικής επιφάνειας που προκύπτει από το συντελεστή δόμησης και πάντως δεν είναι μικρότερη από 25 τμ ούτε μεγαλύτερη από 80 τμ.
δ) κλίμακες κινδύνου, εφόσον κατασκευάζονται σύμφωνα με τους όρους που θεσπίζονται κατ εφαρμογή του Αρθ-444.
ε) εξώστες και ημιυπαίθριοι χώροι, όπως ορίζεται στο Αρθ-252
στ) οι παρόδιες στοές όπως προβλέπονται στο Αρθ-254.
ζ) όλες οι κατασκευές που προβλέπονται στο Αρθ-255, με τις ελάχιστες απαιτούμενες διαστάσεις τους.
η) οι στεγασμένοι χώροι για την στάθμευση αυτοκινήτων.
θ) η επιφάνεια κύριων κλιμάκων, ή πέρα από τις ελάχιστες διαστάσεις που καθορίζονται από τις σχετικές διατάξεις και έως το 50% των διαστάσεων αυτών.
Τα παραπάνω εφαρμόζονται ανάλογα και για τα φρέατα ανελκυστήρων και τους διαδρόμους κοινής χρήσης. ι) ο ελεύθερος ημιυπαίθριος χώρος που δημιουργείται όταν το κτίριο κατασκευάζεται σε υποστυλώματα (pilotis), εφόσον έχει ι. επιφάνεια τουλάχιστον ίση με το 50% της επιφάνειας που καταλαμβάνει το κτίριο.
ιι. στάθμη δαπέδου 0,50 μ πάνω ή κάτω (+- 0,50μ) από την οριστική στάθμη του περιβάλλοντος εδάφους σε κάθε σημείο του και
ιιι. ελεύθερο ύψος τουλάχιστον το προβλεπόμενο για χώρο κύριας χρήσης και έως 3 μ ή και μεγαλύτερο αν το μεγαλύτερο των 3 μ κατασκευαστεί ύστερα από έγκριση της ΕΠΑΕ. Στην περίπτωση αυτή δεν προσμετρούνται επίσης χώροι κλιμακοστασίων, ανελκυστήρων και εισόδων που βρίσκονται στο χώρο αυτό επιφάνειας έως 5% της επιφάνειας που καλύπτει το κτίριο. Εάν η προκύπτουσα επιφάνεια είναι μικρότερη των 30 τμ τότε η επιφάνεια αυτή μπορεί να φθάνει τα 30 τμ για κάθε συγκρότημα κλιμακοστασίου.
ια) όλες οι κατασκευές που προβλέπονται στο Αρθ-256.
2. Κατά τη θέσπιση ή μεταβολή όρων δόμησης, ο συντελεστής δόμησης των οικοπέδων ορίζεται αριθμητικά. Συντελεστές δόμησης που προκύπτουν άμεσα από διατάξεις προγενέστερες της 18-12-85 (ημερομηνία δημοσίευσης του Ν-1577/85), εξακολουθούν να ισχύουν έως ότου καθοριστούν αριθμητικά.
3. Ο συντελεστής δόμησης που εφαρμόζεται σε οικόπεδα με πρόσωπο σε περισσότερους κοινόχρηστους χώρους, για τους οποίους ισχύουν διαφορετικοί συντελεστές, είναι ο λόγος του αθροίσματος των γινομένων του μήκους κάθε προσώπου του οικοπέδου επί τον αντίστοιχο συντελεστή δόμησης προς το άθροισμα των μηκών των προσώπων.

Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας > Μέρος-ΙΙΙ > Κεφάλαιο-Α > Αρθρον-249
(Αρθ-8 Ν-1577/85, Αρθ-13 παρ.2 Ν-1647/86, Αρθ-1 παρ.3 Ν-1772/88, διόρθωση σφάλματος (ΦΕΚ-104/Α/88)
ΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΠΕΔΟΥ
1. Το επιτρεπόμενο ποσοστό κάλυψης του οικοπέδου δεν μπορεί να υπερβαίνει το 70% της επιφάνειάς του. Σε περιοχές που τη 18-12-85 ίσχυε το πανταχόθεν ελεύθερο σύστημα δόμησης, η πραγματοποίηση ποσοστού κάλυψης μεγαλύτερου του 40% είναι δυνατή μόνο ύστερα από γνώμη της αρμοδίας ΕΠΑΕ που κρίνει κατά τα οριζόμενα στην παρ.2 του Αρθ-327.
Γενικές και ειδικές διατάξεις που καθορίζουν, άμεσα ή έμμεσα, μικρότερα ή μεγαλύτερα ποσοστά κάλυψης, κατά τον κανόνα ή καρά παρέκκλιση παύουν να ισχύουν από τη 18-2-86. Τα ήδη εγκεκριμένα διαγράμματα κάλυψης εξακολουθούν να ισχύουν.
Κατά την αναθεώρηση, επέκταση ή έγκριση ρυμοτομικών σχεδίων μπορεί να ορίζεται ποσοστό κάλυψης μικρότερο από 70% ή να καθορίζονται διαγράμματα κάλυψης ανεξαρτήτως ποσοστού.
2. Ο υποχρεωτικός ακάλυπτος χώρος του οικοπέδου αφήνεται σε επαφή με ένα ή περισσότερα όρια του οικοπέδου, έχει διαστάσεις τουλάχιστον Δ, όπως ορίζεται στην παρ.1 του Αρθ-250 και πρέπει να είναι προσπελάσιμος από τους χώρους κοινής χρήσης του κτιρίου, Υποχρεωτικός ακάλυπτος χώρος του οικοπέδου θεωρείται και η επιφάνεια του προκηπίου καθώς και η επιφάνεια που προκύπτει από την τυχόν υποχώρηση του κτιρίου από την οικοδομική γραμμή, ανεξάρτητα από το βάθος της.
Επίσης θεωρούνται υποχρεωτικοί ακάλυπτοι χώροι τμήματα του ακάλυπτου χώρου που εισέχουν στο κτίριο, εφόσον το πλάτος τους είναι τουλάχιστον Δ (όπως ορίζεται στο Αρθ-250 παρ.1 ανεξάρτητα από το βάθος τους).
3. Εκτός του υποχρεωτικού ακάλυπτου χώρου, στην κάλυψη του οικοπέδου δεν προσμετρούνται και:
α) εξώστες, προστεγάσματα και αρχιτεκτονικά στοιχεία.
β) όλες οι κατασκευές που προβλέπονται στο Αρθ-256.
γ) κλίμακες κινδύνου που κατασκευάζονται σύμφωνα με τους όρους που θεσπίζονται κατ εφαρμογή του κανονισμού πυροπροστασίας των κτιρίων, όπως ισχύει κάθε φορά, εφόσον επιβάλλεται υποχρέωση κατασκευής τους, σε υφιστάμενα κτίρια στα οποία έχει εξαντληθεί το μέγιστο επιτρεπόμενο ποσοστό κάλυψης του οικοπέδου.
4. Σε οικόπεδο με περισσότερα από ένα πρόσωπα σε κοινόχρηστους χώρους, όπου τυχόν ισχύουν διαφορετικά ποσοστά κάλυψης, εφαρμόζεται ως ποσοστό κάλυψης του όλου οικοπέδου ο αριθμητικός μέσος των ποσοστών κάλυψης.

Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας > Μέρος-ΙΙΙ > Κεφάλαιο-Α > Αρθρον-250
(Αρθ-9 Ν-1577/85, Αρθ-13 παρ.3 και Αρθ-14 παρ.1 περιπτ.δ Ν-1647/86, Αρθ-1 παρ.4 Ν-1772/88)
ΤΡΟΠΟΣ ΔΟΜΗΣΗΣ, ΘΕΣΗ ΚΤΙΡΙΟΥ
1. Το κτίριο τοποθετείται ελεύθερα μέσα στο οικόπεδο. Όπου το κτίριο δεν εφάπτεται με τα πίσω και πλάγια όρια του οικοπέδου, αφήνεται απόσταση Δ=3+0,10 Η (όπου Η το πραγματοποιούμενο ύψος του κτιρίου σε περίπτωση που εξαντλείται ο συντελεστής δόμησης το μέγιστο επιτρεπόμενο, σε περίπτωση που δεν εξαντλείται ο συντελεστής αυτός).
2. Κατ εξαίρεση από την προηγούμενη παράγραφο ,κατά την έγκριση ,επέκταση ή αναθεώρηση σχεδίων πόλεων είναι δυνατό να καθορίζονται περιορισμοί για τη θέση του κτιρίου σε σχέση με τα όρια του οικοπέδου, εφόσον αιτιολογούνται από την αντίστοιχη μελέτη της περιοχής.
3α. Σε περίπτωση που υπάρχει σε όμορο οικόπεδο μη ειδικό κτίριο, το οποίο έχει ανεγερθεί μετά την ένταξη της περιοχής σε σχέδιο με τις διατάξεις που ίσχυαν πριν από την 18-2-86 (ημερομηνία έναρξης ισχύος του Ν-1577/85), σε περιοχή όπου ίσχυε το πανταχόθεν ελεύθερο σύστημα δόμησης και σε απόσταση από το κοινό όριο ίση ή μεγαλύτερη του 1 μ, τότε το υπό ανέγερση κτίριο τοποθετείται υποχρεωτικά σε απόσταση τουλάχιστον Δ από το κοινό όριο, όπως αυτή ορίζεται στην παρ.1 του άρθρου αυτού. Εάν στο οικοδομήσιμο τμήμα του οικοπέδου δεν εξασφαλίζεται εξ αιτίας της υποχρέωσης αυτής, διάσταση κτιρίου τουλάχιστον 9 μ, το κτίριο τοποθετείται σε απόσταση από το κοινό όριο τουλάχιστον ίση με αυτή του προϋπάρχοντος στο όμορο οικόπεδο κτιρίου, εφόσον η απόσταση αυτή είναι μικρότερη από Δ. Την ίδια απόσταση οφείλει να τηρεί και αυτό (προϋπάρχον) σε περίπτωση επέκτασης ή εκ νέου κατασκευής του. Αν και στην περίπτωση αυτή δεν εξασφαλίζεται κτίριο με διάσταση τουλάχιστον 9 μ έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της παρ.1 του άρθρου αυτού.
β) Ο ακάλυπτος χώρος που προκύπτει από την εφαρμογή των προηγούμενων διατάξεων είναι υποχρεωτικός ακάλυπτος χώρος.
γ) Κατ εξαίρεση είναι δυνατή η ελεύθερη τοποθέτηση του κτιρίου κατά τα οριζόμενα στην παρ.1 του άρθρου αυτού μετά από σύμφωνη γνωμοδότηση της αρμόδιας ΕΠΑΕ, η οποία κρίνει αιτιολογημένα ότι η προτεινόμενη τοποθέτηση του κτιρίου που πρόκειται να ανεγερθεί εναρμονίζεται με το διαμορφωμένο οικιστικό και φυσικό περιβάλλον ολόκληρου του οικοδομικού τετραγώνου.
δ) Τα παραπάνω εφαρμόζονται και στις περιπτώσεις όπου ίσχυε το συνεχές οικοδομικό σύστημα, μόνο εφόσον πρόκειται για όμορα μεσαία οικόπεδα και για το κοινό τμήμα του οπίσθιου ορίου τους.
4. Όταν κατασκευάζονται περισσότερα από ένα κτίριο στο ίδιο οικόπεδο, η απόσταση μεταξύ τους καθορίζεται από τη σχέση Δ=3+0,10 Η (όπου Η το ύψος του υψηλότερου κτιρίου ,όπως καθορίζεται στην παρ.1.
5. Μέσα στις ελάχιστες αποστάσεις Δ του υποχρεωτικού ακάλυπτου χώρου επιτρέπονται μόνο προστεγάσματα και αρχιτεκτονικές προεξοχές και αρχιτεκτονικά στοιχεία, σύμφωνα με το Αρθ-252, καθώς και κατασκευές που προβλέπονται από το Αρθ-256.
6. Το κτίριο που μπορεί να ανεγερθεί στο οικόπεδο περιορίζεται μέσα σε ιδεατό στερεό που καθορίζεται:
α) από την κατακόρυφη επιφάνεια που περνά από την οικοδομική γραμμή και της οποίας τα ανώτατα σημεία βρίσκονται σε ύψος 1,5 Π, που μπορεί να μην είναι μικρότερο των 7,5 μ, από τα αντίστοιχα σημεία του κρασπέδου του πεζοδρομίου (όπου Π το πλάτος του δρόμου, όπως αυτό ορίζεται στο Αρθ-252).
β) από κεκλιμένη επιφάνεια που περνά από τα ανώτατα σημεία της κατακόρυφης επιφάνειες που ορίζεται στην προηγούμενη παράγραφο και σχηματίζει με αυτή οξεία γωνία εφαπτόμενης 1:1,5. Σε περίπτωση οικοπέδου ανηφορικού προς το βάθος με κλίση τέτοια, ώστε η εφαπτόμενη της οξείας γωνίας που σχηματίζει το έδαφος με την κατακόρυφη να είναι μικρότερη από 1:1,5, μπορεί να κατασκευαστεί κτίριο κατά παρέκκλιση ύστερα από γνώμη της ΕΠΑΕ.
γ) από κατακόρυφες επιφάνειες που περνούν από τα όρια του οικοπέδου.
7. Το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος του κτιρίου ορίζεται σε συνάρτηση με τον επιτρεπόμενο συντελεστή δόμησης της περιοχής ως εξής:
για σδ έως και 0,4 ύψος 11 μέτρα.
για σδ έως και 0,8 ύψος 15 μέτρα.
για σδ έως και 1,2 ύψος 18 μέτρα.
για σδ έως και 1,6 ύψος 21 μέτρα.
για σδ έως και 2,0 ύψος 24 μέτρα.
για σδ έως και 2,4 ύψος 27 μέτρα.
Για συντελεστή δόμησης ανώτερο από 2,4 το ύψος ορίζεται στο δωδεκαπλάσιο του συντελεστή δόμησης και πάντως εν μπορεί να είναι μεγαλύτερο των 32 μ. Το μέγιστο ύψος του κτιρίου σε κάθε σημείο των όψεων του μετράται από την οριστική στάθμη του εδάφους.
8. Γενικές και ειδικές διατάξεις που θεσπίζουν μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος διαφορετικό από το προβλεπόμενο στην προηγούμενη παράγραφο καταργούνται με την επιφύλαξη της παρ.9
Στο εξής κατά την έγκριση, επέκταση ή αναθεώρηση σχεδίων πόλεων, είναι δυνατό να καθορίζονται ύψη κτιρίων μικρότερα από τα οριζόμενα στην προηγούμενη παράγραφο.
9. Ειδικές διατάξεις, σχετικά με τον τρόπο δόμησης για τη προστασία αρχαιολογικών χώρων, ιστορικών τόπων, παραδοσιακών οικισμών, έργων τέχνης, μνημείων, διατηρητέων κτιρίων, τοπίων, αεροδρομίων ή παρόμοιων θέσεων ή που καθορίζουν ύψος κτιρίων με απόλυτο υψόμετρο ή με ειδικά προσδιοριζόμενα επίπεδα ή ύψος κτιρίων που η σεισμική επικινδυνότητα της περιοχής το επιβάλλει κατισχύουν των διατάξεων του Ν-1577/85.
10. Ο ανώτατος επιτρεπόμενος συντελεστής κατ όγκο εκμετάλλευσης του οικοπέδου (σο) δίνεται από τη σχέση. (σο)=4χ(σδ)+2χ(σδ)/ν όπου σδ ο αντίστοιχος συντελεστής δόμησης του οικοπέδου κατά περίπτωση και ν ο αριθμός ορόφων του κτιρίου στο οποίο εξαντλείται ο σδ του οικοπέδου.
Για τον υπολογισμό του σο του οικοπέδου δεν προσμετρούνται ο ελεύθερος χώρος του ισογείου σε υποστυλώματα (pilotis),ο όροφος των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων, καθώς και ο χώρος της παρόδιας στοάς.

ΠΕΡΙΦΡΑΓΜΑΤΑ
1. Τα οικόπεδα οριοθετούνται με σταθερούς οριοδείκτες ή με περιφράγματα.
2. Τα περιφράγματα του οικοπέδου σε κανένα σημείο δεν επιτρέπεται να έχουν ύψος μεγαλύτερο από 2,50 μ και το συμπαγές τμήμα τους μεγαλύτερο από 1 μ. Αφετηρία μέτρησης των υψών είναι η υψηλότερη από τις οριστικές στάθμες του εδάφους εκατέρωθεν του περιφράγματος. Για τα περιφράγματα που βρίσκονται στο πρόσωπο του οικοπέδου, τα παραπάνω ύψη μετρούνται από τη στάθμη του πεζοδρομίου. Ύστερα από γνώμη της αρμόδιας ΕΠΑΕ επιτρέπεται παρέκκλιση των παραπάνω διατάξεων σε ότι αφορά την κατασκευή συμπαγούς περιφράγματος ύψους έως 2,50 μ σε ειδικές περιπτώσεις, όπως σε παραδοσιακούς οικισμούς. Αν το φυσικό έδαφος στη ρυμοτομική γραμμή είναι υψηλότερα από τη στάθμη του πεζοδρομίου από 1 έως 2,50 μ το περίφραγμα μπορεί να κατασκευαστεί συμπαγές έως τη στάθμη του φυσικού εδάφους. Αν από τη στάθμη του πεζοδρομίου έως τη στάθμη του φυσικού εδάφους στη ρυμοτομική γραμμή υπάρχει υψομετρική διαφορά μεγαλύτερη από 2,50 μ το συμπαγές τμήμα του περιφράγματος μπορεί να έχει ύψος έως 2,50 μέτρα και το έδαφος κλιμακώνεται έτσι ώστε κάθε κλιμάκωση να έχει ύψος έως 2,50 μ και πλάτος τουλάχιστον 1,50 μ.
3. Τα περιφράγματα κατασκευάζονται σύμφωνα με τους όρους που θεσπίζονται σε εφαρμογή του Αρθ-444.
4. Στα οικόπεδα, στα οποία ανεγείρονται ειδικά κτίρια, επιτρέπεται, ύστερα από πρόταση του αρμόδιου φορέα για την λειτουργία του συγκεκριμένου κτιρίου και από γνώμη της ΕΠΑΕ, να κατασκευάζεται στο πρόσωπο ή στα όρια του οικοπέδου συμπαγές περίφραγμα με ύψος μεγαλύτερο από το προβλεπόμενο στην παρ.2, εφόσον το απαιτούν λόγοι ασφαλείας ή λειτουργίας.

Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας > Μέρος-ΙΙΙ > Κεφάλαιο-Α > Αρθρον-258
(Αρθ-20 Ν-1577/85)
ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ
1. Απαγορεύεται η τοποθέτηση φωτεινών ή μη επιγραφών ή διαφημίσεων πέρα από το ιδεατό στερεό του οικοπέδου και πάνω από το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος του κτιρίου.
Κατ εξαίρεση η τοποθέτηση φωτεινών ή μη επιγραφών και διαφημίσεων σε κτίρια τα οποία έχουν ανεγερθεί μέχρι τη 18-12-85 διέπεται από τις διατάξεις του Ν-1491/84 (ΦΕΚ-173/Α/84).
2. Η τοποθέτηση επιγραφών ή διαφημίσεων σε κτίριο, οικόπεδο, κοινόχρηστο χώρο ή γήπεδο επιτρέπεται μόνο ύστερα από άδεια του δήμου ή της κοινότητας, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν-1491/84, και την κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων με την οποία καθορίζονται ειδικότερα οι προδιαγραφές, προϋποθέσεις και διαδικασία τοποθέτησής τους.
3. Ο άδειες της παρ.2 δεν απαιτούνται για επιγραφές ή διαφημίσεις μέσα από τις προ θήκες κλειστών χώρων και για επιγραφές μικρού μεγέθους, το πολύ 30 Χ 40 εκ στις όψεις του κτιρίου που δηλώνουν τη χρήση του κτιρίου ή τμήματος του ή την ιδιότητα των ενοίκων του.
4. Ειδικές διατάξεις που επιβάλλουν περιορισμούς στην τοποθέτηση επιγραφών και διαφημίσεων φωτεινών ή μη εξακολουθούν να ισχύουν.
5. Οι διατάξεις των Αρθ-7 και Αρθ-8 του Ν-1491/84 εφαρμόζονται και όταν τοποθετούνται φωτεινές ή μη επιγραφές και διαφημίσεις κατά παράβαση της παρ.2β του Αρθ-255 και του εδαφ.1 της παρ.1 του παρόντος άρθρου.
6. Σε υφιστάμενα κτίρια, που έχουν κατασκευαστεί με προϊσχύουσες του Ν-1577/85 διατάξεις πάνω στην εγκεκριμένη οικοδομική γραμμή, επιτρέπεται η τοποθέτηση στις όψεις τους φωτεινών ή μη επιγραφών, σχετικά με τις λειτουργίες που υπάρχουν στα κτίρια αυτά. Οι επιγραφές αυτές μπορούν να προεξέχουν από την οικοδομική γραμμή το πολύ μέχρι 0,20 μ.

Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας > Μέρος-ΙΙΙ > Κεφάλαιο-Α > Αρθρον-259
(Αρθ-22 παρ.5 έως παρ.9 Ν-1577/85)
ΑΠΟΠΕΡΑΤΩΣΗ ΟΨΕΩΝ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ
1. Όλες οι όψεις των οικοδομών πρέπει να αποπερατώνονται για λόγους αισθητικής της πόλης και ασφάλειας μέσα σε έξι (6) χρόνια από την ημερομηνία έκδοσης της αντίστοιχης οικοδομικής άδειας, ανεξάρτητα από την πρόοδο των εργασιών στο εσωτερικό των οικοδομών. Μετά την άπρακτη παρέλευση της εξαετίας επιβάλλεται πρόστιμο υπέρ του δήμου ή της κοινότητας στην περιφέρεια της οποίας βρίσκεται η οικοδομή. Το πρόστιμο αυτό οφείλεται για όλο το χρονικό διάστημα μέχρι να ολοκληρωθούν οι εργασίες των όψεων της οικοδομής και βεβαιώνεται για κάθε έτος βάσει της αξίας της οικοδομής κατά το έτος βεβαίωσης.
2. Υπόχρεοι για την καταβολή προστίμου είναι οι κύριοι ή συγκύριοι της οικοδομής κατά την πρώτη Ιανουαρίου κάθε έτους, οι οποίοι ευθύνονται ο καθένας για την καταβολή ολόκληρου του ποσού.
Σε περίπτωση εκτέλεσης εργασιών με το σύστημα της οικοδόμησης "επί αντιπαροχή" το πρόστιμο επιβάλλεται σε βάρος των "επί αντιπαροχή" κατασκευαστών και ευθύνεται ο καθένας για την καταβολή ολόκληρου του προστίμου.
3. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων εφαρμόζονται και για τις οικοδομές που υπάρχουν πριν από τη 18-2-86 (ημερομηνία έναρξης ισχύος του Ν-1577/85).
4. Με ΠΔ, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, ορίζονται ο τρόπος και η διαδικασία διαπίστωσης της παράβασης, της εκτίμησης της αξίας της οικοδομής, το ύψος του προστίμου, ο τρόπος βεβαίωσης για κάθε χρόνο, η είσπραξή του, η απόδοσή του στον οικείο δήμο ή κοινότητα, η ρύθμιση των περιπτώσεων για τις οποίες έχει επιβληθεί διακοπή εργασιών, η τηρητέα διαδικασία και κάθε σχετική λεπτομέρεια.
5. Με απόφαση του οικείου νομάρχη, που εκδίδεται ύστερα από γνώμη του οικείου ΣΧΟΠ του νομού και γνώμη του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου καθορίζονται οι συγκεκριμένες οικοδομές των οποίων οι όψεις πρέπει να αποπερατώνονται.

Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας > Μέρος-ΙΙΙ > Κεφάλαιο-Α > Αρθρον-260
(Αρθ-29 παρ.5 Ν-1577/85)
ΕΠΙΒΟΛΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΑΝΕΛΚΥΣΤΗΡΑ
1. Στα κτίρια του δημόσιου τομέα των ΝΠΔΔ, των κοινωφελών οργανισμών και κτίρια γραφείων, με περισσότερους από έναν ορόφους, επιβάλλεται η κατασκευή ανελκυστήρα. Στα παραπάνω κτίρια, καθώς και στα κτίρια με χρήση κατοικίας, στα οποία είναι υποχρεωτική η κατασκευή ανελκυστήρα, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις, επιβάλλεται η σύνδεση της στάθμης του πεζοδρομίου με τη στάθμη του ανελκυστήρα με επίπεδο κλίσης μέχρι και 6% και ελάχιστου πλάτους 1,30 μ, ώστε να είναι δυνατή η προσπέλαση σε αυτά ατόμων με ειδικές ανάγκες. Σε όλα αυτά τα κτίρια ένας τουλάχιστον ανελκυστήρας πρέπει να έχει ελάχιστες εσωτερικές διαστάσεις πλάτους, μήκους και ελεύθερου ανοίγματος πόρτας 1,10 μ, 1,40 μ και 0,80 μ αντίστοιχα. Ο χώρος μεταξύ της πόρτας του ανελκυστήρα αυτού και του απέναντι τοίχου πρέπει να έχει ελάχιστο πλάτος 1,50 μ.
2. Κατά τη διαμόρφωση των κοινόχρηστων χώρων, καθώς και των κοινής χρήσης υπαίθριων χώρων των κτιρίων, πρέπει να λαμβάνεται πρόνοια, ώστε οι χώροι αυτοί να είναι δυνατό να χρησιμοποιούνται και από άτομα με ειδικές ανάγκες.
Οι παραπάνω χώροι πρέπει να διαθέτουν διαδρόμους με ομαλό δάπεδο, κατασκευασμένο από συμπαγές μη ολισθηρό υλικό πλάτους τουλάχιστον 1,30 μ και κλίσης μέχρι 6%.

Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας > Μέρος-ΙΙΙ > Κεφάλαιο-Α > Αρθρον-261
(Αρθ-25 Ν-1577/85)
ΔΟΥΛΕΙΕΣ ΣΕ ΑΚΙΝΗΤΑ
1. Απαγορεύεται η σύσταση δουλειών, οι οποίες συνεπάγονται περιορισμό της δυνατότητας ανέγερσης ή επέκτασης των κτιρίων ή εγκαταστάσεων, σύμφωνα με τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις. Από την απαγόρευση αυτή εξαιρείται η δουλεία διόδου, εφόσον αποτελεί τη μοναδική δίοδο προς κοινόχρηστο χώρο οικοπέδου ή κτιρίου ή αυτοτελούς από πλευράς δόμησης ορόφου. Δικαιοπραξίες που αντιβαίνουν στις διατάξεις της παραγράφου αυτής είναι απολύτως άκυρες.
2. Δουλείες που έχουν συσταθεί έως τη 18-12-85 δεν παρεμποδίζουν την έκδοση οικοδομικής άδειας, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Οι δουλείες αυτές καταργούνται κατά τη διαδικασία των επόμενων παραγράφων, αν εκδοθεί νόμιμη οικοδομική άδεια για να γίνουν στο δουλεύον ακίνητο κατασκευές ή εγκαταστάσεις που καθιστούν αδύνατη εν άλω ή εν μέρει την άσκηση της δουλείας. Κατ εξαίρεση δεν υπάγονται στην παράγραφο αυτή η δουλεία κοινού σκελετού και η δουλεία διόδου, όπως αυτή ορίζεται στην προηγούμενη παράγραφο.
3. Στο δικαιούχο της καταργούμενης δουλείας καταβάλλεται αποζημίωση. Ο καθορισμός του ποσού της αποζημίωσης, ανεξάρτητα από την αξία του αντικειμένου της διαφοράς, γίνεται από το ειρηνοδικείο, στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται το δουλεύον ακίνητο που δικάζει κατά τις σχετικές διατάξεις της Πολιτικής Δικονομίας, ύστερα από αίτηση του δικαιούχου της δουλείας ή εκείνου, στον οποίο έχει χορηγηθεί νόμιμη οικοδομική άδεια για την εκτέλεση εργασιών ασυμβίβαστων με την άσκηση της δουλείας.
4. Η δουλεία καταργείται με την επιβολή ή την κατάθεση στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων της αποζημίωσης. Μετά την κατάργηση επιτρέπεται να εκτελεστούν, σύμφωνα με την οικοδομική άδεια, οι εργασίες της οποίες εμπόδιζε η δουλεία.

Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας > Μέρος-ΙΙΙ > Κεφάλαιο-Α > Αρθρον-262
(Αρθ-21 Ν-1577/85, Αρθ-13 παρ.4 Ν-1647/86)
ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΕΙΣ
1. Για τα νοσοκομειακά ή σχολικά ή προνομιακού χαρακτήρα κτίρια ή αθλητικές εγκαταστάσεις του δημόσιου τομέα επιτρέπονται παρεκκλίσεις από τις διατάξεις του Ν-1577/85, εφόσον επιβάλλεται για λειτουργικούς λόγους.
2. Για τα ειδικά κτίρια επιτρέπονται παρεκκλίσεις ως προς το ύψος για μεμονωμένα στοιχεία του κτιρίου, όπως οι καπναγωγοί, τα καμπαναριά, οι υδατόπυργοι, τα σιλό, καθώς και ως προς την κατασκευή περισσότερων του ενός υπογείων, που δεν υπολογίζονται στην επιφάνεια που προκύπτει από το συντελεστή δόμησης.
3. Οι παραπάνω παρεκκλίσεις εγκρίνονται με απόφαση του οικείου νομάρχη, ύστερα από σύμφωνη γνώμη του ΣΧΟΠ του νομού και αιτιολογημένη πρόταση του φορέα, στον οποίο υπάγεται από άποψη λειτουργίας το συγκεκριμένο κτίριο, ή από την πολεοδομική υπηρεσία για τα κτίρια, για τα οποία δεν υπάρχει αρμόδιος φορέας.
4. Επίσης για λειτουργούσες βιομηχανίες επιτρέπονται παρεκκλίσεις από τις διατάξεις του Ν-1577/85 για τις απολύτως απαραίτητες προσθήκες σε κτίρια ή εγκαταστάσεις τους, εφόσον μ αυτές επιτυγχάνεται η αντιρρύπανση και η προστασία του περιβάλλοντος.
Οι παρεκκλίσεις αυτές εγκρίνονται με απόφαση του οικείου νομάρχη μετά από αιτιολογημένη πρόταση του αρμόδιου για τη λειτουργία της βιομηχανίας φορέα και γνώμη του ΣΧΟΠ του νομού.
5. Διατάξεις που επιτρέπουν παρεκκλίσεις για την κατασκευή κτιρίων ή εγκαταστάσεων καταργούνται από τη 18-12-85 (ημερομηνία δημοσίευσης του Ν-1577/85) εκτός εάν μέχρι την ημερομηνία αυτή έχει υποβληθεί στον αρμόδιο φορέα σχετική μελέτη.

Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας > Μέρος-ΙΙΙ > Κεφάλαιο-Α > Αρθρον-263
(Αρθ-24 ΝΔ-17-7/16-8-23, Αρθ-μόνο παρ.3 ΝΔ-3/17-12-25, Αρθ-22 παρ.3 τελ. εδαφ. και Αρθ-23 Ν-1577/85, Αρθ-13 παρ.5 και Αρθ-14 παρ.1 περιπτ.δ Ν-1647/86, Αρθ-21 παρ.5 Ν-1790/88, Αρθ-97 παρ.2 και παρ.3 Ν-1892/90, Αρθ-6 παρ.18 Ν-2052/92)
ΝΟΜΙΜΩΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΑ ΚΤΙΡΙΑ, ΠΡΟΣΘΗΚΕΣ, ΕΠΙΣΚΕΥΕΣ
1. Κτίριο ή τμήμα αυτού θεωρείται νόμιμα υφιστάμενο:
α) Αν έχει ανεγερθεί με νόμιμη άδεια και σύμφωνα με τους όρους της ή έχει εξαιρεθεί από την κατεδάφιση κατά τις διατάξεις του ΑΝ-410/68 ή κατά την παρ.5 του Αρθ-387 ή για το οποίο τηρήθηκε η διαδικασία για την έκδοση ή αναθεώρηση οικοδομικής άδειας σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.1 του Αρθ-381.
β) Αν πρόκειται για καθ ύψος προσθήκη βάσει οικοδομικής άδειας κατ εφαρμογή της παρ.6 του Αρθ-101 του ΝΔ-8/73 σε κτίριο που έχει εξαιρεθεί από την κατεδάφιση κατά τις διατάξεις του ΑΝ-410/68 και του Ν-720/77.
γ) Αν προϋπήρχε της έγκρισης του σχεδίου πόλης και συγχρόνως οποιουδήποτε κανονισμού δόμησης στην περιοχή αυτού.
2. Σε κτίρια νόμιμα υφιστάμενα σύμφωνα με την παρ.1 επιτρέπεται προσθήκη καθ ύψος αν δεν απαγορεύεται από ειδικές διατάξεις, η οποία μπορεί να εκτείνεται έως το περίγραμμα του κτιρίου, έστω και αν το τελευταίο υπερβαίνει τα όρια του οικοδομήσιμου τμήματος του οικοπέδου, που καθορίζονται από τις διατάξεις του παρόντος κεφαλαίου ή από τις ειδικές διατάξεις που ισχύουν στην περιοχή. Στην περίπτωση αυτή επιτρέπεται μόνο η ενίσχυση ή συμπλήρωση της φέρουσας κατασκευής για το εκτός του οικοδομήσιμου τμήματος του οικοπέδου μέρος της οικοδομής. Στα κτίρια της παρ.1 επιτρέπονται οι επισκευές για λόγους υγιεινής και χρήσης.
3. Οι μέχρι 2-11-81 κατασκευασθείσες εγκαταστάσεις σιδηρών δεξαμενών υγρών καυσίμων και λοιπών κατασκευών εντός μονίμων αποθηκευτικών χώρων των εγκαταστάσεων εναποθήκευσης υγρών καυσίμων και υγραερίου των εταιρειών πετρελαιοειδών που καλύπτονται από άδεια λειτουργίας του Υπουργείου Ανάπτυξης θεωρούνται νόμιμα υφιστάμενες.
4. Ως ελάχιστες απαιτούμενες διαστάσεις των ακάλυπτων χώρων, για τον υπολογισμό της κάλυψης του οικοπέδου και της επιφάνειας που προκύπτει από το συντελεστή δόμησης, θεωρούνται εκείνες που ίσχυαν κατά την έκδοση της οικοδομικής άδειας των περιπτώσεων της παρ.1. Χώροι του παραπάνω κτιρίου, που με βάση προϊσχύουσες διατάξεις δεν υπολογίζονταν στο συντελεστή δόμησης του οικοπέδου, εξακολουθούν να μην υπολογίζονται στη συνολική επιφάνεια που προκύπτει από το συντελεστή δόμησης που ισχύει κατά το χρόνο της προσθήκης. Κατά τα λοιπά, για την προσθήκη τηρούνται οι διατάξεις του παρόντος κεφαλαίου, εκτός των περιπτώσεων ακάλυπτων χώρων για φωτισμό και αερισμό, που έχουν κατασκευαστεί νόμιμα με βάση τις προϊσχύουσες διατάξεις (προαιρετικοί ακάλυπτοι χώροι - φωταγωγοί), οπότε μπορεί να ακολουθείται το περίγραμμα των χώρων αυτών.
5. Προσθήκη κατ επέκταση σε νόμιμα υφιστάμενο κτίριο γίνεται μόνο σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος κεφαλαίου, καθώς επίσης και τις ειδικές πολεοδομικές διατάξεις που ισχύουν στην περιοχή. Τα υπάρχοντα κτίρια, ανεξάρτητα από τη θέση τους στο οικόπεδο, υπολογίζονται στο ποσοστό κάλυψης του οικοπέδου που ισχύει κατά το χρόνο της προσθήκης.
6. Σε περίπτωση οποιασδήποτε προσθήκης, η συνολική εκμετάλλευση δεν μπορεί να υπερβαίνει τον ισχύοντα συντελεστή δόμησης της περιοχής, κατά το χρόνο χορήγησης της άδειας οικοδομής.
7. Οικοδομικές άδειες, που έχουν εκδοθεί μέχρι την 31-7-90 (ημερομηνία δημοσίευσης του Ν-1892/90) κατ εφαρμογή της παρ.5 του Αρθ-23 του Ν-1577/85, εκτελούνται όπως εκδόθηκαν. Επίσης εάν έχει υποβληθεί στην αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία ο πλήρης φάκελος για την έκδοση άδειας οικοδομής μέχρι την παραπάνω ημερομηνία, βάσει της ίδιας διάταξης, η άδεια εκδίδεται σύμφωνα με τη διάταξη αυτή.
8. Απαγορεύεται κάθε ριζική επισκευή, μεταρρύθμιση και συμπλήρωση οικοδομών ή τμημάτων τους που αντίκεινται στους περιορισμούς υγιεινής και ασφάλειας κλπ της παρ.2 του Αρθ-160 και ιδίως τους προβλεπόμενους στις περιπτ.1, 2, 4, 5 και 10. Η απαγόρευση αυτή ισχύει μόνο στα μέρη των οικοδομών που αντιβαίνουν τους παραπάνω περιορισμούς και μόνο εφόσον άλλες ειδικές διατάξεις (Αρθ-301) του παρόντος δεν ορίζουν διαφορετικά, παύει δε να ισχύει όταν η επισκευή κλπ έχει σκοπό την προσαρμογή του κτιρίου προς τους περιορισμούς αυτούς. Κατ εξαίρεση, στα παραπάνω κτίρια, επιτρέπονται οι κρινόμενες ως αναγκαίες συνήθεις επουσιώδεις επισκευές για λόγους υγιεινής και χρήσης.
Κτίρια, εγκαταστάσεις και αποθηκευτικοί χώροι προϊόντων και υποπροϊόντων της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία "Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης ΑΕ" που ανεγέρθηκαν από της συστάσεώς της μέχρι τη 18-2-86 (ημερομηνία ισχύος του Ν-1577/85) στους χώρους των πέντε ζαχαρουργείων που βρίσκονται στη Λάρισα, στο Πλατύ του νομού Ημαθίας, στις Σέρρες, στη Ξάνθη και στην Ορεστιάδα του νομού Έβρου, καθώς και στο Σταθμό Ελέγχου Ζαχαροτεύτλων Σίνδου του νομού Θεσσαλονίκης, χωρίς την απαιτούμενη οικοδομική άδεια, θεωρούνται ότι έχουν ανεγερθεί νόμιμα και ότι δεν οφείλονται κανενός είδους τέλη, εισφορές, κρατήσεις ή πρόστιμα που τυχόν επιβλήθηκαν για την αιτία αυτή.

Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας > Μέρος-ΙΙΙ > Κεφάλαιο-Α > Αρθρον-264
(Αρθ-29 παρ.1, 2 και 3 Ν-1577/85, Αρθ-14 παρ.1 περιπτ.δ Ν-1647/86)
ΔΟΜΗΣΗ ΣΕ ΑΚΡΑΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΣΧΕΔΙΟΥ
1. Οικόπεδα που βρίσκονται στα ακραία σημεία των ήδη εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων και έχουν πρόσωπο στις οριακές πλευρές του σχεδίου, θεωρείται ότι βλέπουν σε δρόμο πλάτους 10 μέτρων.
2. Όταν στα ακραία σημεία των ήδη εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων προβλέπεται η ύπαρξη δρόμου και απέναντι από τα αντίστοιχα οικοδομικά τετράγωνα προβλέπονται ρυμοτομικές γραμμές, η δόμηση των οικοπέδων που έχουν πρόσωπο στο δρόμο αυτό γίνεται με βάση το πλάτος του, όπως προβλέπεται από το σχέδιο μέχρι την απέναντι ρυμοτομική γραμμή. Αν απέναντι από τα οικοδομικά τετράγωνα που βρίσκονται στα ακραία σημεία του ρυμοτομικού σχεδίου που έχει εγκριθεί μέχρι τη 13-3-83, προβλέπεται οικοδομική γραμμή, τα γήπεδα που έχουν πρόσωπο στη γραμμή αυτή εφόσον έχουν δημιουργηθεί μέχρι τη 18-12-85 είναι οικοδομήσιμα μόνο κατά το τμήμα τους, το οποίο έχει επιφάνεια που αντιστοιχεί στις ελάχιστες απαιτούμενες για το εμβαδόν και το πρόσωπο διαστάσεις αρτιότητας, οι οποίες προβλέπονται από τις πολεοδομικές διατάξεις που ισχύουν για το απέναντι οικοδομικό τετράγωνο. Τα γήπεδα αυτά οικοδομούνται μόνο κατά το παραπάνω τμήμα τους, σύμφωνα με τους όρους δόμησης που ισχύουν για το απέναντι οικοδομικό τετράγωνο. Τα γήπεδα αυτά οικοδομούνται μόνο κατά το παραπάνω τμήμα τους, σύμφωνα με τους όρους δόμησης που ισχύουν για το απέναντι οικοδομικό τετράγωνο, με τον περιορισμό ότι ο συντελεστής δόμησης δεν επιτρέπεται να είναι μεγαλύτερος από τον οριζόμενο στο Αρθ-43. Για τα παραπάνω οικόπεδα έχουν εφαρμογή όλες οι πολεοδομικές διατάξεις που εφαρμόζονται για τις εντός σχεδίου περιοχές. Η κατάτμηση των παραπάνω γηπέδων επιτρέπεται μόνο σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για τη δόμηση σε περιοχή εκτός σχεδίου πόλης. Υπόλοιπο τυχόν τμήμα των γηπέδων αυτών, πέρα από εκείνο που έχει τις παραπάνω ελάχιστες διαστάσεις αρτιότητας, οικοδομείται σύμφωνα με τις διατάξεις για τη δόμηση εκτός σχεδίου μόνο εφόσον το εμβαδόν του υπόλοιπου αυτού τμήματος καλύπτει το ελάχιστο απαιτούμενο εμβαδόν για τη δόμηση εκτός σχεδίου.
3. Γήπεδα σε περιοχές εκτός σχεδίου πόλης που έχουν πρόσωπο σε δρόμους, για τους οποίους έχουν ήδη θεσπισθεί ειδικοί όροι δόμησης και οι οποίοι σημειώνονται στο εγκεκριμένο διάγραμμα με οικοδομική γραμμή ή με δύο γραμμές, ρυμοτομική και οικοδομική, οικοδομούνται με τους πιο πάνω ειδικούς όρους δόμησης, μόνο κατά το τμήμα τους που έχει επιφάνεια ίση με την ελάχιστη επιφάνεια άρτιου οικοπέδου που προβλέπεται από τις ειδικές αυτές διατάξεις.
Υπόλοιπο τυχόν τμήμα των γηπέδων αυτών, πέρα από εκείνο που έχει την παραπάνω ελάχιστη επιφάνεια αρτιότητας, οικοδομείται σύμφωνα με τις διατάξεις για τη δόμηση εκτός σχεδίου, μόνο εφόσον το εμβαδόν του υπόλοιπου αυτού τμήματος καλύπτει το ελάχιστο απαιτούμενο εμβαδόν για τη δόμηση εκτός σχεδίου.

Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας > Μέρος-ΙΙΙ > Κεφάλαιο-Α > Αρθρον-265
(Αρθ-41 Ν-1337/83)
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΣΤΕΓΗ
1. Στις περιπτώσεις οικοδομήσιμων οικοπέδων μπορεί, ύστερα από απόφαση της αρμόδιας ΕΠΑΕ, να εγκρίνεται, κατά παρέκκλιση από τους όρους και περιορισμούς δόμησης της περιοχής, η χορήγηση ειδικής άδειας (άδεια οικογενειακής στέγης) αποκλειστικά για την κατασκευή κύριας κατοικίας του κυρίου του οικοπέδου, ανιόντων μέχρι 1ου βαθμού αυτού και της συζύγου του και κατιόντων του, εφόσον όλοι αυτοί κατοικούν μόνιμα στην πόλη ή τον οικισμό και δεν έχουν σ αυτόν άλλο οικοδομήσιμο οικόπεδο.
2. Η συνολική επιφάνεια των κτισμάτων του άρθρου αυτού δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη από 240 τμ και το κτίσμα δεν μπορεί να υπερβαίνει τους τρεις ορόφους ή να γίνεται υπέρβαση του ποσοστού κάλυψης που ισχύει στην περιοχή. Σε κάθε περίπτωση η συνολική δομούμενη επιφάνεια δεν μπορεί να αντιστοιχεί σε συντελεστή δόμησης μεγαλύτερο του 2,4.
3. Η ΕΠΑΕ στις περιπτώσεις του άρθρου αυτού μπορεί να μην εξαντλήσει το όριο των 240 τμ της προηγούμενης παραγράφου ή τον αριθμό ορόφων και γενικά μπορεί να διαμορφώσει, κατά τον προσφορότερο δυνατό τρόπο σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, την τοποθέτηση του κτιρίου και τους όγκους του, την εμφάνισή του και γενικά την εναρμόνισή του προς το άμεσο περιβάλλον, επιβάλλοντας κάθε απαιτούμενο κατά την κρίση της σχετικό περιορισμό.
4. Οι διατάξεις του άρθρου αυτού εφαρμόζονται στα ήδη εγκεκριμένα σχέδια πόλεων, στους οικισμούς προ του 1923 και στις επεκτάσεις που εγκρίνονται κατ εφαρμογή των διατάξεων του Κεφ.Α Μέρους ΙΙ.
5. Η κρίση σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις χαρακτηρισμού της οικογενειακής στέγης, κατά την παρ.1 του άρθρου αυτού, ανήκει στην αρχή που χορηγεί την οικοδομική άδεια.
6. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων μπορεί να ρυθμιστεί κάθε συμπληρωματικός όρος των προϋποθέσεων χαρακτηρισμού της οικογενειακής στέγης, κάθε λεπτομέρεια σχετιζόμενη με το θεσμό αυτό και κάθε θέμα που αναφέρεται στη διαδικασία εφαρμογής του άρθρου αυτού.
7. Εάν μέσα σε μία πενταετία από την έκδοση της άδειας σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου αυτού γίνουν μεταβιβάσεις εν ζωή του ακινήτου ή μέρους αυτού που καλύπτουν τον επιπλέον συντελεστή, εφαρμόζονται υποχρεωτικά οι διατάξεις του Αρθ-267 κατ αναλογία.
Με ΠΔ που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων μπορεί να καθορίζεται κάθε λεπτομέρεια για την εφαρμογή του άρθρου αυτού.
ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ, ΕΠΙΣΚΕΥΗ Η ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ, ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ
1. Σε περίπτωση καταστροφής ή αλλοίωσης των αρχιτεκτονικών και καλλιτεχνικών στοιχείων διατηρητέων κτιρίων της παρ.2 του Αρθ-110, καθώς και των κτιρίων που βρίσκονται σε παραδοσιακούς οικισμούς κατά την παρ.1 του ίδιου άρθρου, η αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία ή ο δήμος ή η κοινότητα, εφόσον τα παραπάνω κτίρια δεν ανήκουν κατά πλήρη κυριότητα στο Δημόσιο ή σε νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, τάσσει εύλογη προθεσμία στον υπόχρεο για την έναρξη και λήξη των εργασιών για την ανακατασκευή τους. Σε περίπτωση καταστροφής των στατικών στοιχείων των παραπάνω κτιρίων, τα αρμόδια, σύμφωνα με τις διατάξεις περί επικίνδυνων οικοδομών, όργανα, τάσσουν εύλογη επίσης προθεσμία για την έναρξη και λήξη εργασιών υποστύλωσης και αντιστήριξης των κτιρίων ώστε να αρθεί ο κίνδυνος.
2. Κάθε εργασία για την ανακατασκευή των στοιχείων της προηγούμενης παραγράφου, γίνεται σύμφωνα με τις υποδείξεις της ΕΠΑΕ, η οποία σε περίπτωση επικίνδυνων οικοδομών αποφαίνεται μέσα σε πέντε εργάσιμες ημέρες.
3. Σε περίπτωση που οι υπόχρεοι δεν αρχίσουν τις εργασίες αποκατάστασης του κτιρίου ή αρχίσουν τις εργασίες αποκατάστασης αλλά δεν τις περατώσουν μέσα στις προθεσμίες που τους έχουν ταχθεί, επιβάλλονται οι κυρώσεις της παρ.18 του παρόντος άρθρου και ταυτόχρονα η πολεοδομική υπηρεσία ή ο δήμος ή η κοινότητα μπορεί να χορηγήσουν νέα προθεσμία για την αποπεράτωση των εργασιών.
4. Αν παρέλθουν άπρακτες οι προθεσμίες των παρ.1 και παρ.3 μπορεί το Δημόσιο ή ο δήμος ή η κοινότητα να αναλάβουν την εκτέλεση των εργασιών που απαιτούνται, καταλογίζοντας όλη ή μέρος της σχετικής δαπάνης σε βάρος των υπόχρεων.
5. Όταν οι υπόχρεοι είναι άγνωστοι ή διαμένουν σε άγνωστη διεύθυνση, η κοινοποίηση των σχετικών με την αποκατάσταση του κτιρίου εγγράφων γίνεται από την αστυνομική αρχή στο νόμιμο πληρεξούσιό τους ή σε κάποιον συγγενή ή σ αυτόν που με οποιαδήποτε σχέση κατοικεί ή διαμένει στο κτίριο ή επιδίδονται στον εισαγγελέα πρωτοδικών της περιφέρειας του τόπου που βρίσκεται το ακίνητο, με παραγγελία του οποίου δημοσιεύονται σε δύο ημερήσιες εφημερίδες. Όταν περάσει άπρακτη η εύλογη προθεσμία που έχει ταχθεί σύμφωνα με τις παρ.1 και παρ.3 θυροκολλούνται τα πιο πάνω έγγραφα στο ακίνητο, με φροντίδα της αστυνομικής αρχής της περιοχής, σε προθεσμία που ορίζεται από την αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία ή το δήμο ή κοινότητα. Για τη θυροκόλληση συντάσσεται σχετική πράξη. Στη συνέχεια δημοσιεύεται επί δύο συνεχείς ημέρες σε δύο ημερήσιες εφημερίδες και μία τοπική που εκδίδεται τουλάχιστον ανά δεκαπενθήμερο, αντίγραφο της πράξης σχετικά με την επέμβαση του Δημοσίου, δήμου ή κοινότητας για την αποκατάσταση του κτιρίου. Η παραπάνω επέμβαση μπορεί ν αρχίσει μετά εικοσαήμερο από την ολοκλήρωση των πιο πάνω διαδικασιών.
6. Εάν διαπιστωθεί ότι το κτίριο έχει άμεση ανάγκη υποστύλωσης, το παραπάνω αντίγραφο της πράξης θυροκολλείται και μετά τρεις ημέρες χωρίς να προηγηθεί άλλη διαδικασία κοινοποίησης, μπορούν να αρχίσουν οι απαιτούμενες εργασίες με επιμέλεια του Δημοσίου ή του δήμου ή της κοινότητας.
7. Για τη χορήγηση οικοδομικής άδειας επισκευής ή ανακατασκευής κτιρίων που έχουν χαρακτηρισθεί διατηρητέα, σύμφωνα με την παρ.2 του Αρθ-110 ο ενδιαφερόμενος προσκομίζει στην οικεία πολεοδομική υπηρεσία μαζί με τα σχετικά δικαιολογητικά της μελέτης του και έγχρωμες φωτογραφίες όλων των όψεων του κτιρίου, καθώς και φωτογραφίες εσωτερικών χώρων, όπου υπάρχει αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον.
8. Από την έναρξη των οικοδομικών εργασιών και μέχρι την αποπεράτωση της επισκευής ή της ανακατασκευής, εκτός από τους ελέγχους που γίνονται σύμφωνα με το Αρθ-335, είναι δυνατό κατά την κρίση της υπηρεσίας που χορηγεί την άδεια, ανάλογα με το είδος και την έκταση της επισκευής ή ανακατασκευής του κτιρίου, να ελέγχονται οι εργασίες και σε άλλες φάσεις.
9. Στις παραπάνω οριζόμενες φάσεις που αναγράφονται στο έντυπο της οικοδομικής άδειας, οι υπόχρεοι οφείλουν να ζητήσουν τον έλεγχο.
Σε περίπτωση παράβασης των διατάξεων του προηγούμενου εδαφίου ή των εγκεκριμένων σχεδίων της οικοδομικής άδειας επιβάλλονται κυρώσεις σύμφωνα με την παρ.18 του παρόντος άρθρου.
10. Οι κύριοι, νομείς ή επικαρπωτές των κτιρίων της παρ.1 του παρόντος άρθρου επωμίζονται τις δαπάνες για την επισκευή ή ανακατασκευή των στατικών, αρχιτεκτονικών και καλλιτεχνικών στοιχείων τους και οφείλουν με ίδια μέσα, ύστερα από έγκριση της αρμόδιας αρχής μετά από γνώμη της ΕΠΑΕ εκδιδόμενης κατά τη νόμιμη διαδικασία, να προβαίνουν στις αναγκαίες επισκευές ή ανακατασκευές.
11. Αν οι πιο πάνω υπόχρεοι αδρανούν, κωλυσιεργούν, καθυστερούν ή αδυνατούν να προβούν στις σχετικές εργασίες, τις εργασίες αυτές μπορεί να τις εκτελέσει το Δημόσιο ή ο οικείος ΟΤΑ υπό τις προϋποθέσεις των παρ.1 έως και παρ.4 του παρόντος άρθρου, καταλογίζοντας κατ αρχήν τις σχετικές δαπάνες σε βάρος των υπόχρεων.
12. Στην περίπτωση που η δαπάνη της επισκευής ή ανακατασκευής υπερβαίνει ορισμένα εύλογα όρια που καθορίζονται από τη σχέση δαπάνης και προσόδου από την εκμετάλλευση του ακινήτου, τότε εφόσον η φθορά δεν προήλθε από σκόπιμη ενέργεια των υπόχρεων, οφείλει το Δημόσιο ή ο οικείος ΟΤΑ να αναλάβει το σύνολο ή μέρος της δαπάνης αυτής στο μέτρο που υπερβαίνει τα πιο πάνω όρια, ιδίως δε σε περίπτωση:
α) μη πραγματοποίησης επαρκών εισοδημάτων από την εκμετάλλευση του κτιρίου. Ως εισόδημα λογίζεται και το τεκμαρτό εισόδημα από ιδιοκατοίκηση ή ιδιόχρηση, έστω και αν το κτίριο παραμένει κενό και δεν χρησιμοποιείται.
β) ύπαρξης διαφωνιών κάθε μορφής ανάμεσα στους συγκυρίους ή συννομείς που οδηγούν στην αδυναμία οικονομικής εκμετάλλευσης του ακινήτου.
13. Η διαπίστωση για τη συνδρομή των πιο πάνω προϋποθέσεων γίνεται από το φορέα που θα αναλάβει τη δαπάνη, ο οποίος λαμβάνει κυρίως υπόψη στοιχεία εκτίμησης της οικείας φορολογικής αρχής σχετικά με την αξία του οικοπέδου και τα έσοδα από την εκμετάλλευση και ειδικότερα αν η απόδοση του επισκευαζόμενου ή ανακατασκευαζόμενου διατηρητέου κτιρίου (ετήσια έσοδα προς δαπάνες επισκευής ή ανακατασκευής συν την αξία οικοπέδου που αντιστοιχεί στο κτίριο) είναι μικρότερη από την απόδοση που θα είχε αν κατασκευαζόταν νέο κτίριο συνολικής επιφάνειας ίσης προς το διατηρητέο (ετήσια έσοδα προς δαπάνες ανέγερσης νέας οικοδομής συν την αξία οικοπέδου που αντιστοιχεί στο κτίριο).
Οι δαπάνες για την ανέγερση της πιο πάνω νέας οικοδομής προϋπολογίζονται από την οικεία πολεοδομική υπηρεσία.
14. Το ποσοστό συμμετοχής του Δημοσίου ή των ΟΤΑ στη δαπάνη αποκατάστασης του κτιρίου καθορίζεται με απόφαση είτε του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων αν η σχετική δαπάνη βαρύνει τον προϋπολογισμό του Υπουργείου, είτε με απόφαση του οικείου νομάρχη αν η σχετική δαπάνη βαρύνει το νομαρχιακό προϋπολογισμό είτε με απόφαση του δημοτικού ή του κοινοτικού συμβουλίου αν η σχετική δαπάνη βαρύνει το δήμο ή την κοινότητα. Με την ίδια απόφαση μπορεί να γίνεται επιμερισμός της καταβολής της δαπάνης που αναλογεί στον υπόχρεο, σε μηνιαίες δόσεις, χωρίς όμως το ποσό που καταβάλλεται κατ έτος να υπολείπεται του εξήντα τοις εκατό (60%) των ετήσιων προσόδων από την εκμετάλλευση του κτιρίου ή από το ανάλογο ποσοστό που αντιστοιχεί στην ιδιοκατοίκηση, σύμφωνα με βεβαίωση της φορολογικής αρχής της περιοχής. Η καταβολή κατά δόσεις επιβαρύνεται με επιτόκιο ίσο με αυτό των δανείων που παρέχονται από την Κτηματική Τράπεζα για επισκευή διατηρητέων κτιρίων.
15. Η καταβολή της δαπάνης γίνεται μετά την έναρξη της ιδιοκατοίκησης ή της εκμετάλλευσης του κτιρίου και πάντως το αργότερο σε έξι (6) μήνες μετά το τέλος των εργασιών επισκευής ή ανακατασκευής.
16. Η δαπάνη που βαρύνει τους υπόχρεους και καταβάλλεται για λογαριασμό τους από το Δημόσιο, βεβαιώνεται στο αρμόδιο δημόσιο ταμείο και εισπράττεται ως δημόσιο έσοδο, σύμφωνα με τις διατάξεις για την είσπραξη των δημόσιων εσόδων. Αν η δαπάνη καταβάλλεται από το δήμο ή την κοινότητα εισπράττεται με απλές βεβαιωτικές καταστάσεις σύμφωνα με τις διατάξεις για την είσπραξη των δημόσιων εσόδων.
17. Κατά της πράξης καταλογισμού χωρεί προσφυγή ενώπιον του κατά τόπον αρμόδιου διοικητικού πρωτοδικείου του οποίου η απόφαση υπόκειται σε αναίρεση ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας.
18. Σε περίπτωση εκτέλεσης εργασιών κατά παράβαση των διατάξεων του παρόντος άρθρου επιβάλλεται στους υπόχρεους πρόστιμο από 100000 δρχ. έως 5000000 δρχ για καταστροφή χαρακτηριστικών αρχιτεκτονικών στοιχείων του κτιρίου, ανάλογα με την έκταση της επέμβασης και κατά την αιτιολογημένη κρίση της πολεοδομικής υπηρεσίας. Οι ίδιες κυρώσεις επιβάλλονται και για τις παραβάσεις των διατάξεων της παρ.1 του Αρθ-269.
19. Σε περίπτωση που κατά παράβαση των διατάξεων του παρόντος άρθρου κατεδαφίζεται κτίριο από τα αναφερόμενα στην παρ.1, επιβάλλονται στους υπόχρεους εκτός των κυρώσεων της προηγουμένης παρ.18 και η ολική ανακατασκευή του κτιρίου σύμφωνα με τις υποδείξεις της αρμόδιας ΕΠΑΕ και μετά από άδεια της οικείας πολεοδομικής υπηρεσίας.
20. Σε περίπτωση που χαρακτηρίζεται κτίριο ως διατηρητέο στο οποίο έχει γίνει επέμβαση (κατεδάφιση, αλλοίωση κλπ) σύμφωνα με νόμιμη άδεια, η αποκατάστασή του γίνεται με δαπάνη του Δημοσίου, δήμου ή κοινότητας χωρίς να επιβάλλονται οι προβλεπόμενες από το άρθρο αυτό κυρώσεις στους υπόχρεους.
21. Τα πρόστιμα του παρόντος άρθρου βεβαιώνονται στο Δημόσιο Ταμείο, εισπράττονται ως δημόσιο έσοδο και αποδίδονται ολόκληρα στο ΕΤΕΡΠΣ.

Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας > Μέρος-ΙΙΙ > Κεφάλαιο-Α > Αρθρον-271
(ΝΔ-2917/54, ΠΔ-8-2/1-3-79, ΠΔ-7/13-3-80, Αρθ-43 παρ.9 Ν-1337/83)
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΣΕ ΟΙΚΟΔΟΜΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΞΕΝΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΒΙΑΙΟ ΣΥΜΒΑΝ Η ΘΕΟΜΗΝΙΑ
1. Σε οικόπεδα που βρίσκονται εντός των πόλεων ή οικισμών με ή χωρίς ρυμοτομικό σχέδιο, καθώς και σε γήπεδα εκτός σχεδίου, στα οποία βρίσκονται οικοδομές που έχουν βλαβεί ή καταστραφεί από βίαιο συμβάν ή πολεμική αιτία ή θεομηνία (σεισμό κλπ), επιτρέπεται σε περίπτωση βλάβης η χορήγηση άδειας ριζικής επισκευής των οικοδομών ή σε περίπτωση ολικής καταστροφής η χορήγηση άδειας ανέγερσης οικοδομής σύμφωνα με τα οριζόμενα στις επόμενες παραγράφους.
2. Εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις που αναφέρονται στην προηγούμενη παράγραφο, στα οικόπεδα που δεν είναι άρτια και οικοδομήσιμα σύμφωνα με τους όρους και περιορισμούς που έχουν καθοριστεί στην περιοχή στην οποία βρίσκονται, επιτρέπεται σε περίπτωση:
α) βλάβης, η χορήγηση άδειας ριζικής επισκευής των οικοδομών και
β) ολικής καταστροφής, η χορήγηση άδειας ανέγερσης το πολύ διώροφης οικοδομής με υπόγειο, χωρίς πάντως αυτή να είναι σε έκταση και όγκο μεγαλύτερη από αυτήν που καταστράφηκε.
3. Εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις που αναφέρονται στην παρ.1 του παρόντος άρθρου στα οικόπεδα που έχουν τα όρια αρτιότητας εμβαδού και διαστάσεων, είτε κατά κανόνα είτε κατά παρέκκλιση που έχουν καθοριστεί για την περιοχή και η οικοδομή που έχει βλαβεί ή καταστραφεί αντίκειται στις κείμενες διατάξεις ως, προς τη θέση ή την έκταση, επιτρέπεται σε περίπτωση:
α) βλάβης, η χορήγηση άδειας ριζικής επισκευής των οικοδομών και
β) ολικής καταστροφής, η χορήγηση άδειας ανέγερσης οικοδομής με τους παρακάτω όρους και περιορισμούς δόμησης:
ι. Η μέγιστη κάλυψη της οικοδομής δεν μπορεί να υπερβαίνει την επιφάνεια του περιγράμματος αυτής που καταστράφηκε.
ιι. Ο μέγιστος αριθμός ορόφων της οικοδομής ορίζεται σε δύο (2) με υπόγειο και το μέγιστο ύψος σε 8 μέτρα και πενήντα εκατοστά του μέτρου (8,50 μ) στο οποίο συμπεριλαμβάνεται και στέγη ύψους ενός μέτρου και πενήντα εκατοστών του μέτρου (1,50 μ).
Σε περίπτωση μη κατασκευής στέγης το παραπάνω μέγιστο ύψος μειώνεται κατά ένα μέτρο και πενήντα εκατοστά του μέτρου (1,50).
Εάν ειδικές διατάξεις ορίζουν για την περιοχή στην οποία βρίσκεται η οικοδομή μικρότερο αριθμό ορόφων και μικρότερο ύψος, αυτές εξακολουθούν να ισχύουν.
ιιι. Ο συντελεστής δόμησης του οικοπέδου δεν μπορεί να υπερβεί τον επιτρεπόμενο συντελεστή δόμησης της περιοχής.
4. Σε περίπτωση ανακατασκευής οικοδομής από ιδιοκτήτες δανειοδοτούμενους για το σκοπό αυτό από το Κράτος, επιτρέπεται η οικοδομή να έχει συνολική επιφάνεια ορόφων ίση με εκείνη η οποία προκύπτει από τις σχετικές προδιαγραφές που καθορίζονται με την κοινή Αποφ-Δ4/9020/23-5-72 "περί καθορισμού ύψους στεγαστικής συνδρομής και προτύπων κατοικίας κτλ (ΦΕΚ-392/Β/2-6-72), όπως αυτή ισχύει κάθε φορά. Αυτό ισχύει, έστω και αν η ανακατασκευαζόμενη οικοδομή έχει συνολική επιφάνεια ορόφων μεγαλύτερη από αυτήν που καταστράφηκε ή αν προκύπτει υπέρβαση των περιορισμών των περιπτ.ι και ιιι του εδαφ.β της παρ.3 του παρόντος άρθρου.
Τα ανωτέρω ισχύουν και για οικοδομές που έχουν πληγεί για τις οποίες δεν χορηγείται μεν δάνειο, υπάγονται όμως στις ίδιες κατηγορίες οικοδομών για τις οποίες χορηγείται δάνειο που βεβαιώνεται από την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας σε συνεργασία με τη Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών του οικείου νομού.
5.α. Κατά την εφαρμογή των παρ.2 και παρ.3 του παρόντος άρθρου τηρούνται οι ρυμοτομικές και οικοδομικές γραμμές των πόλεων ή οικισμών, έστω και αν το εμβαδόν της οικοδομής είναι μικρότερο αυτής που καταστράφηκε.
β. Σε περίπτωση κατά την οποία οι οικοδομές ανεγείρονται κοντά σε ρέμα, αν μεν πρόκειται για οικόπεδα που βρίσκονται εντός σχεδίου πόλης ή σε οικισμό που προϋφίσταται του έτους 1923 εφαρμόζονται οι διατάξεις του Αρθ-6 του κτιριοδομικού κανονισμού και αν πρόκειται για γήπεδα που βρίσκονται εκτός σχεδίου τότε η απόσταση κάθε σημείου της οικοδομής από την όχθη του ρέματος πρέπει να είναι τουλάχιστον 10 μ.
γ. Σε οικόπεδα που βρίσκονται σε παραλιακούς οικισμούς που προϋφίστανται του έτους 1923 οι οικοδομές τοποθετούνται σε απόσταση 10 μ τουλάχιστον από τη γραμμή αιγιαλού (χειμέριο κύμα) που καθορίζεται κατά τις κείμενες διατάξεις.
δ. Απαγορεύεται η έκδοση αδειών οικοδομής σε δασικές εκτάσεις. Ο χαρακτήρας της έκτασης ως δασικής ή όχι βεβαιώνεται από τις αρμόδιες δασικές αρχές.
ε. Στις περιπτώσεις που ρυθμίζονται με το παρόν άρθρο εκτός από τις παρ.2 και παρ.3 εφαρμόζονται και οι παρακάτω διατάξεις:
του ΑΝ-2344/40 "περί αιγιαλού και παραλίας".
του ΠΔ-347/93 "λήψη μέτρων για την ασφάλεια της υπεραστικής συγκοινωνίας".
6. Με αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου ορίζονται οι περιοχές για τις οποίες εφαρμόζονται οι διατάξεις των επόμενων παραγράφων.
7. Οι οικοδομικές άδειες που χορηγούνται για την ανακατασκευή ή επισκευή οικοδομών που έχουν καταστραφεί ή βλαβεί από σεισμούς ή άλλη θεομηνία, καθώς επίσης και οι αιτήσεις για χορήγηση των αδειών αυτών μαζί με όλα τα απαιτούμενα για την έκδοσή τους στοιχεία (όπως διαγράμματα, στατικοί υπολογισμοί, προϋπολογισμοί, βεβαιώσεις αντοχής, δηλώσεις ανάθεσης και ανάληψης της επίβλεψης κτλ) δεν υπόκεινται στο τέλος χαρτοσήμου ούτε σε φόρο ή κράτηση ή τέλος υπέρ του Δημοσίου ή του δήμου ή της κοινότητας ή οποιουδήποτε άλλου.
8. Οι βεβαιώσεις περί καταστροφής ή βλάβης από τους σεισμούς ή από άλλη θεομηνία των παραπάνω οικοδομών και οι αιτήσεις για τη χορήγησή τους απαλλάσσονται από το τέλος χαρτοσήμου, καθώς και από κάθε άλλο τέλος υπέρ οποιουδήποτε.
9. Με αποφάσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων μπορεί να ορίζεται ότι για την επανακατασκευή ή επισκευή των παραπάνω οικοδομών που έχουν πληγεί, ανάλογα με το είδος ή και την έκταση ή και την αξία των εργασιών που απαιτούνται, δεν απαιτείται η χορήγηση οικοδομικής άδειας ή σύνταξη πλήρους μελέτης ή καθορισμός ιδιώτη επιβλέποντος μηχανικού.
10. Με όμοιες αποφάσεις μπορεί να ορίζονται και τα δικαιολογητικά ή τα τεχνικής φύσεως στοιχεία που απαιτούνται για τη χορήγηση των οικοδομικών αδειών που εκδίδονται σύμφωνα με τις διατάξεις των παρ.7 και επόμενες του παρόντος άρθρου.
11. Σε οικισμούς που έχουν πληγεί σε σοβαρό βαθμό από σεισμούς και απαιτούνται από ειδικές μελέτες μέτρα ασφαλείας τα οποία εμποδίζονται από τις διατάξεις του ΓΟΚ μπορεί να καθορίζονται με παρέκκλιση των διατάξεων του ΓΟΚ ειδικοί όροι και περιορισμοί δόμησης, χωρίς αύξηση του συντελεστού δόμησης.

Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας > Μέρος-ΙΙΙ > Κεφάλαιο-Α > Αρθρον-272
(ΠΔ-4/19-8-78, ΠΔ-13-2/2-3-81)
ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕΛΕΤΩΝ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ Η ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΑΥΤΩΝ ΚΑΙ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΤΩΝ ΠΑΡΟΔΙΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ
1. Οι μελέτες ανάπλασης ελευθέρων κοινόχρηστων χώρων οικισμών ή περιοχών αυτών προβλέπουν όλα τα έργα που θα εκτελεστούν και γενικά τις ρυθμίσεις στους ελεύθερους χώρους των περιοχών αυτών, καθώς και στις προσόψεις των κτιρίων που βλέπουν στους χώρους αυτούς. Τα παραπάνω έργα και ρυθμίσεις αποσκοπούν στη βελτίωση του περιβάλλοντος, των συνθηκών διακίνησης των πεζών και των όρων διαβίωσης των κατοίκων.
2. Οι παραπάνω μελέτες μπορεί να συντάσσονται από το Δημόσιο ή τον οικείο δήμο ή κοινότητα ή τη ΔΕΠΟΣ ή και με μέριμνα των ωφελούμενων από την εκτέλεση των σχετικών έργων παρόδιων ιδιοκτητών.
3. Οι μελέτες της παρ.1, πριν από την εφαρμογή τους, εγκρίνονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων ή του οικείου νομάρχη, αν πρόκειται για οικισμούς πληθυσμού κάτω των 20000 κατοίκων, ύστερα από γνώμη του οικείου δήμου ή κοινότητας και εισήγηση της κατά περίπτωση αρμόδιας πολεοδομικής υπηρεσίας ή της τυχόν υφιστάμενης Ειδικής Υπηρεσίας, που είναι αρμόδια για την ανάπλαση των ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων. Εφόσον από την εφαρμογή των παραπάνω μελετών επηρεάζονται οι δημόσιες οδικές συγκοινωνίες, απαιτείται και η γνώμη του Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών.
4. Η γνώμη των δήμων ή κοινοτήτων και του Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών, πρέπει να παρέχεται μέσα σε προθεσμία 30 ημερών από την περιέλευση σε αυτούς του σχετικού ερωτήματος.
Εάν παρέλθει η προθεσμία αυτή άπρακτη, η σχετική απόφαση μπορεί να εκδοθεί και χωρίς τη γνώμη τους.
5. Η δαπάνη για την εκτέλεση των εργασιών που προβλέπονται από τις μελέτες της παρ.1, βαρύνει τους ωφελούμενους παρόδιους ιδιοκτήτες, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στην απόφαση που προβλέπεται στην παρ.3.
6. Με την απόφαση αυτή μπορεί να ανατίθεται στο Δημόσιο ή στο δήμο ή κοινότητα ή στη ΔΕΠΟΣ η εκτέλεση των παραπάνω εργασιών και να επιρρίπτεται στη συνέχεια η σχετική δαπάνη στους υποχρέους. Στην περίπτωση αυτή με την ίδια απόφαση ορίζεται η πηγή και ο τρόπος χρηματοδότησης των σχετικών έργων, καθώς και το ποσοστό συμβολής του Δημοσίου ή του δήμου ή κοινότητας ή της ΔΕΠΟΣ στη συνολική δαπάνη.
7. Σε περίπτωση εκτέλεσης των έργων που προβλέπονται από τις μελέτες της παρ.1 από το Δημόσιο ή το δήμο ή κοινότητα ή τη ΔΕΠΟΣ με βάση το ολικό η το αναλογούν στους υποχρέους ποσό της σχετικής δαπάνης, καταρτίζεται από την αρμόδια τεχνική υπηρεσία πίνακας, στον οποίο φαίνεται το ποσό που βαρύνει κάθε ωφελούμενο παρόδιο. Το ποσό αυτό καθορίζεται ανάλογα με το μήκος του προσώπου κάθε οικοπέδου, το οποίο βλέπει στον κοινόχρηστο χώρο που διαμορφώνεται και με βάση την αντιστοιχούσα δαπάνη σε κάθε τρέχον μέτρο πρόσοψης (που μετράται στη ρυμοτομική γραμμή).
Σε περίπτωση ανακατασκευής ή διαρρύθμισης πεζοδρομίων μόνο στη μία πλευρά της οδού ή με μεταβαλλόμενο ή με διαφορετικό στις δύο πλευρές αυτής πλάτος, το ποσό με το οποίο βαρύνεται ο κάθε υπόχρεος (μόνο για τη δαπάνη κατασκευής πεζοδρομίου) καθορίζεται ανάλογα με το εμβαδόν του πεζοδρομίου που αντιστοιχεί στο πρόσωπο κάθε οικοπέδου και με βάση τη δαπάνη που αντιστοιχεί σε κάθε τετραγωνικό μέτρο πεζοδρομίου.
Η δαπάνη διαμόρφωσης ή ανακαίνισης της πρόσοψης κτιρίου βαρύνει τον ιδιοκτήτη, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στην απόφαση της παρ.3.
8. Η δαπάνη συντήρησης των έργων που προβλέπονται από τις μελέτες της παρ.1 βαρύνει τους ωφελούμενους παρόδιους ιδιοκτήτες, κατά ποσοστό που υπολογίζεται σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο.
Τη συντήρηση των παραπάνω έργων αναλαμβάνει ο οικείος δήμος ή κοινότητα, εφόσον τα έργα εκτελέστηκαν από αυτόν ή το Δημόσιο, η δε σχετική δαπάνη βεβαιώνεται σε βάρος των υποχρέων και εισπράττεται μαζί με τα δημοτικά τέλη. Είναι δυνατό όμως τη συντήρηση των έργων αυτών να αναλάβουν οι παρόδιοι ιδιοκτήτες, εφόσον αυτό ορίζεται ρητά στην απόφαση της παρ.3.
9. Σύμφωνα με την παραπάνω παρ7 υπολογίζεται και η δαπάνη που βαρύνει κάθε υπόχρεο σε περίπτωση εκτέλεσης ή συντήρησης των έργων από τους παρόδιους.
10. Η αρμόδια υπηρεσία προσκαλεί τους ενδιαφερόμενους ιδιοκτήτες των ακινήτων για να υποβάλλουν ενστάσεις, μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από τη δημοσίευση του πίνακα της παρ.7 και της πρόσκλησης, μόνο σχετικά με το μήκος του προσώπου των ιδιοκτησιών τους στην οδό ή στην πλατεία ή το εμβαδόν του πεζοδρομίου που αναλογεί στο ακίνητό τους. Η ένσταση υποβάλλεται απ ευθείας στον Υπουργό ή το νομάρχη, ο οποίος και διατάζει νέα λεπτομερή μέτρηση των ακινήτων των ενισταμένων ή του εμβαδού των πεζοδρόμων και προβαίνει τελικά στην κύρωση ή τροποποίηση του πίνακα. Η παραπάνω πρόσκληση γίνεται μέσω του τύπου με δημοσίευση της μαζί με τον πίνακα, τουλάχιστον εφάπαξ, σε δύο εφημερίδες με ευρεία κυκλοφορία στην περιοχή όπου βρίσκονται τα ακίνητα των ενδιαφερομένων.
11. Αμέσως μετά την κύρωση του πίνακα, διαβιβάζεται αυτός στο οικείο δημόσιο ταμείο για την είσπραξη, για λογαριασμό του Δημοσίου ή του δήμου ή της κοινότητας, του ποσού που καταλογίζεται σε κάθε ένα παρόδιο ιδιοκτήτη, σύμφωνα με τις διατάξεις για την είσπραξη των δημόσιων εσόδων.

Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας > Μέρος-ΙΙΙ > Κεφάλαιο-Α > Αρθρον-273
(ΠΔ-29-8/11-9-96 πλην της παρ.1 του Αρθ-3)
ΛΥΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ
1. Επιτρέπεται η εγκατάσταση λυόμενων κατασκευών κατοικίας με προκατασκευασμένα στοιχεία σε γήπεδα ή οικόπεδα, σύμφωνα με τους όρους και περιορισμούς δόμησης που ισχύουν σε κάθε περιοχή, πλην των περιοχών ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, ιστορικών τόπων και παραδοσιακών οικισμών, καθώς και των περιοχών στις οποίες ισχύουν ειδικές διατάξεις προστασίας ή για τις οποίες ρητά απαγορεύεται η εγκατάσταση λυομένων.
2.α) Οι τύποι των παραπάνω λυόμενων κατασκευών εγκρίνονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, ύστερα από γνώμη του ΣΧΟΠ και είναι σύμφωνοι με τις εγκεκριμένες σχετικές προδιαγραφές.
β) Οι τύποι λυόμενων κατασκευών κατοικίας με προκατασκευασμένα στοιχεία, που έχουν εγκριθεί μέχρι 30-3-84 (ημερομηνία έκδοσης της Αποφ-20/387/527/84 του Γενικού Γραμματέα Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων) επανεξετάζονται σε σχέση με τις νέες προδιαγραφές και επανεγκρίνονται κατά τη διαδικασία της προηγούμενης παραγράφου.
3. Για την έκδοση οικοδομικής άδειας εγκατάστασης λυόμενης κατασκευής κατοικίας με προκατασκευασμένα στοιχεία απαιτείται προηγούμενη έγκριση της αρμόδιας ΕΠΑΕ για την εναρμόνιση του τύπου της κατασκευής με τον περιβάλλοντα χώρο και τα μορφολογικά χαρακτηριστικά της περιοχής.
4. Οικοδομικές άδειες εγκατάστασης λυόμενων κατασκευών κατοικίας, που έχουν εκδοθεί ή έχει υποβληθεί στην αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία πλήρης φάκελος με τα απαραίτητα για την έκδοση της οικοδομικής άδειας στοιχεία, μέχρι την 11-9-96 (ημερομηνία δημοσίευσης του ΠΔ-29-8/11-9-96) εκτελούνται όπως εκδόθηκαν ή εκδίδονται βάσει των πριν από την παραπάνω ημερομηνία ισχυουσών διατάξεων. Μετά τη λήξη τους αναθεωρούνται βάσει των διατάξεων του παρόντος άρθρου.
5. Επιτρέπεται η επισκευή και συντήρηση των νόμιμα υφιστάμενων λυόμενων κατασκευών μόνο για λόγους χρήσης και υγιεινής.

Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας > Μέρος-ΙΙΙ > Κεφάλαιο-Α > Αρθρον-274
(Αρθ-24α παρ.5 εδαφ.α-δ και ζ και παρ.7 Ν-2075/1992, Αρθ-41 παρ.2 Ν-2145/93)
ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΣΤΑΘΜΩΝ ΡΑΔΙΟΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
1. Επιτρέπεται ύστερα από σύμφωνη γνώμη του Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών η κατασκευή:
α. οικίσκου στέγασης μηχανημάτων σταθμών ραδιοεπικοινωνίας πάνω από το μέγιστο ύψος της περιοχής και μέσα στο ιδεατό στερεό και
β. δομικών κατασκευών (μεταλλικών πυλώνων, ιστών, δικτυωμάτων κλπ) για την τοποθέτηση κεραιών εκπομπής ή και λήψης ραδιοηλεκτρικών σημάτων πάνω από το μέγιστο ύψος και το ιδεατό στερεό, ως εξής:
αα. Για τις εντός σχεδίου περιοχές: Σε άρτια οικόπεδα, σε δώμα κτιρίου, στο πέραν του υποχρεωτικώς αφημένου τμήματος του ακάλυπτου χώρου του οικοπέδου και εντός του κτιρίου.
ββ. Για τις εκτός σχεδίου περιοχές: Όπως στην περιπτ.αα και σε γήπεδα ελάχιστου εμβαδού 500 τμ και σε αποστάσεις από τα όρια των γηπέδων τουλάχιστον 5 μ.
2. Το εμβαδόν του οικίσκου, όταν αυτός τοποθετείται σε δώμα, δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 25 τμ και το ύψος του τα 2,40 μ. Όταν αυτός τοποθετείται στο έδαφος, το εμβαδόν του δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 35 τμ και το ύψος του τα 3,5 μ.
3. Όταν ο οικίσκος και η δομική κατασκευή τοποθετούνται στο δώμα δεν περιλαμβάνονται στο συντελεστή δόμησης και συντελεστή όγκου του οικοπέδου ή γηπέδου.
4. Για την έγκριση τοποθέτησης των παραπάνω εγκαταστάσεων σε εντός ή εκτός σχεδίου περιοχές ειδικής προστασίας πχ περιοχές της παρ.9 του Αρθ-250 και της παρ.4 του Αρθ-445 απαιτείται η σύμφωνη γνώμη των κατά περίπτωση αρμόδιων υπηρεσιών ή και της ΕΠΑΕ.
5. Στις εγκαταστάσεις της παρ.1 λαμβάνονται μέτρα προφύλαξης του κοινού που καθορίζονται με κοινές αποφάσεις των Υπουργών Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, Υγείας και Πρόνοιας και Μεταφορών και Επικοινωνιών που δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
6. Με κοινές αποφάσεις των Υπουργών Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και Μεταφορών και Επικοινωνιών, που δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορούν να τροποποιούνται οι διατάξεις της παραγράφου αυτής και να καθορίζονται οι εφαρμοζόμενοι τεχνικοί κανονισμοί και οι λεπτομέρειες της διαδικασίας έκδοσης των εγκρίσεων.

Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας > Μέρος-ΙΙΙ > Κεφάλαιο-Α > Αρθρον-275
(Αρθ-18 και Αρθ-63 ΝΔ-17-7/16-8-23)
ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΑΝΘΥΓΙΕΙΝΩΝ ΥΛΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΞΗΡΑΝΣΗ ΛΙΜΝΑΖΟΝΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ
1. Οι ιδιοκτήτες των εντός του εγκεκριμένου σχεδίου και της κατά το Αρθ-181 ζώνης γηπέδων οφείλουν να λαμβάνουν, με δική τους δαπάνη και φροντίδα, τα απαιτούμενα μέτρα για την ασφαλή και με υγιεινούς όρους απομάκρυνση ή αποξήρανση των τυχόν συσσωρευομένων στα γήπεδα αυτά ανθυγιεινών υλών και λιμναζόντων υδάτων που βλάπτουν τη δημόσια υγεία.
2. Οι εργασίες της προηγούμενης παραγράφου πρέπει να εκτελούνται με τρόπο που δεν προξενεί οποιαδήποτε ζημία στις ιδιοκτησίες και στις οδούς, καθώς και στους υπόλοιπους κοινόχρηστους χώρους. Κάθε προκαλούμενη τυχόν ζημία βαρύνει αποκλειστικά τον ιδιοκτήτη του γηπέδου που εξυγιαίνεται.
3. Οι παραπάνω διατάξεις δεν ισχύουν εφόσον πρόκειται για περιπτώσεις ανθυγιεινών υλικών κτλ που προέρχονται από τις κατοικίες και από τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις, για τις οποίες εφαρμόζονται οι σχετικές για αυτές ειδικές διατάξεις.
4. Προκειμένου για έλη, για την εξυγίανση των οποίων απαιτείται η εκτέλεση ειδικών υδραυλικών έργων σε μεγάλη κλίμακα, εφαρμόζονται οι σχετικές με αυτά διατάξεις και δεν ισχύει στην περίπτωση αυτή το παρόν άρθρο. Πάντως ο Υπουργός Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων είναι αρμόδιος να αποφασίζει, ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου Δημοσίων Έργων, εάν συντρέχει ή όχι λόγος εφαρμογής των διατάξεων του παρόντος άρθρου.
5. Οι παραπάνω διατάξεις ισχύουν ανάλογα και σε πόλεις, κώμες κτλ που δεν έχουν εγκεκριμένο σχέδιο.
6. Εάν ο ιδιοκτήτης που προσκαλείται να απομακρύνει ή να αποξηράνει τις παραπάνω ανθυγιεινές ύλες δεν συμμορφωθεί προς αυτά που επιτάσσονται από την πρόσκληση, μέσα σε προθεσμία που ορίζεται στην ίδια την πρόσκληση, μπορεί να πράξει αυτό, σε βάρος και για λογαριασμό του, το Δημόσιο. Η σχετική δαπάνη βεβαιώνεται ως δημόσιο έσοδο και εισπράττεται σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις.
7. Οι ενιστάμενοι κατά της παραπάνω προσκλήσεως μπορούν, μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία που ορίζεται στην ίδια πρόσκληση, να υποβάλουν στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων τις ενστάσεις τους. Ο Υπουργός αποφαίνεται επί των ενστάσεων ανεκκλήτως.
8. Εάν από την άρνηση του ιδιοκτήτη να προβεί στις κατά το παρόν άρθρο υποχρεώσεις του, η οποία διαπιστώνεται από την παρέλευση άπρακτης εξάμηνης προθεσμίας από τη λήξη της προθεσμίας της παρ.6, βεβαιωθεί ότι η δημόσια υγεία διατρέχει σοβαρότατο κίνδυνο, το μέρος του γηπέδου που είναι επικίνδυνο στην υγεία είναι δυνατόν να εκπλειστηριάζετε αναγκαστικά υπέρ αυτού που αναλαμβάνει τις κατά την παρ.1 υποχρεώσεις του ιδιοκτήτη και παρέχει επαρκείς εγγυήσεις για την εκτέλεσή τους μέσα σε ορισμένη προθεσμία. Με προεδρικό διάταγμα κανονίζεται ο τρόπος εξακρίβωσης του παραπάνω κινδύνου και τα σχετικά με το πρόγραμμα και τους όρους του πλειστηριασμού.
9. Κατά την εφαρμογή των διατάξεων της παραπάνω παρ.6 ισχύουν ανάλογα οι διατάξεις του Κεφ.Γ Μέρους IV.

Αρθρο 252
Εξώστες, υπαίθριοι και ημιυπαίθριοι χώροι του κτιρίου, αρχιτεκτονικές προεξοχές και αρχιτεκτονικά στοιχεία, προστεγάσματα.
(άρθρο 11 ν. 1577/1985)
1. Εξώστες με τυχόν οριζόντια φέροντα ή κατακόρυφα και οριζόντια αρχιτεκτονικά στοιχεία και ημιυπαίθριοι χώροι διατάσσονται ελεύθερα σε οποιαδήποτε όψη και όροφο του κτιρίου.
2. Εξώστες και ημιυπαίθριοι χώροι συνολικής επιφάνειας έως 40% αυτής που επιτρέπεται να δομηθεί συνολικά στο οικόπεδο δεν υπολογίζονται στο σ.δ. Για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής οι ημιυπαίθριοι χώροι πρέπει να έχουν πλάτος τουλάχιστον 2,50 μ. και βάθος μικρότερο ή ίσο με το πλάτος τους.
Οι διατάξεις της παραγράφου αυτής εφαρμόζονται τόσο για τα νέα κτίρια, όσο και για τις προσθήκες σε υφιστάμενα κτίρια. Ειδικότερα, από τους εξώστες και ημιϋπαίθριους χώρους που κατασκευάζονται σε προσθήκη κτιρίου, στη συνολική επιφάνεια που προκύπτει από το σ.δ. δεν υπολογίζεται επιφάνεια τους έως 40% της επιφάνειας που αντιστοιχεί στην προσθήκη.
3. Οι εξώστες δεν επιτρέπεται να προεξέχουν από το οριακό επίπεδο της οικοδομικής γραμμής (κατακόρυφο ή κεκλιμένο), όπως αυτό ορίζεται στις παρ. 6α και 6β του άρθρου 250, περισσότερο από ένα δέκατο του πλάτους του δρόμου όπως καθορίζεται στο άρθρο 251 και μέχρι 2 μ. το πολύ.
4. Εξώστες που κατασκευάζονται πάνω από κοινόχρηστους χώρους ή χώρους παραχωρημένους σε κοινή χρήση, κατά το άρθρο 226, πρέπει να βρίσκονται σε ύψος τουλάχιστον 3 μ. από κάθε σημείο της στάθμης του πεζοδρομίου ή της οριστικής στάθμης του παραχωρημένου χώρου.
5. Εξώστες που κατασκευάζονται πάνω από κοινόχρηστους χώρους σε ύψος μικρότερο από 5 μ. πρέπει να βρίσκονται τουλάχιστον 0,50 μ. μέσα από το άκρο του κρασπέδου του πεζοδρομίου σε οριζόντια προβολή.
6. Στις όψεις του κτιρίου επιτρέπονται αρχιτεκτονικές προεξοχές και αρχιτεκτονικά στοιχεία μέγιστου πλάτους 0,40 μ. Πλάτος μεγαλύτερο από 0,40 μ. και έως το μέγιστο επιτρεπόμενο πλάτος εξώστη μπορεί να επιτραπεί μόνο ύστερα από γνώμη της ΕΠΑΕ.
7. Αρχιτεκτονικές προεξοχές και στοιχεία που κατασκευάζονται πάνω από κοινόχρηστους χώρους και χώρους παραχωρημένους σε κοινή χρήση κατά το άρθρο 226 πρέπει να βρίσκονται σε ύψος μεγαλύτερο από 3 μ. από την οριστική στάθμη του εδάφους. Στον περιορισμό αυτό δεν περιλαμβάνονται οι υδρορροές του κτιρίου, εφόσον έχουν τις απαιτούμενες για τον προορισμό τους διαστάσεις.
8. Αρχιτεκτονικές προεξοχές και στοιχεία που κατασκευάζονται πάνω από κοινόχρηστους χώρους σε ύψος μικρότερο από 5 μ. πρέπει να βρίσκονται τουλάχιστον 0,50 μ. μέσα από το άκρο του κρασπέδου του πεζοδρομίου σε οριζόντια προβολή.
9. Σε καταστήματα και εισόδους κτιρίων πάνω από κοινόχρηστους χώρους επιτρέπεται να κατασκευάζονται μόνιμα προστεγάσματα χωρίς κατακόρυφα στηρίγματα, σύμφωνα με τις παρ. 3, 4 και 5 του άρθρου αυτού. Μέσα στις αποστάσεις Δ του κτιρίου από τα όρια ή από άλλο κτίριο του ιδίου οικοπέδου τα παραπάνω προστεγάσματα επιτρέπεται να κατασκευάζονται με πλάτος μέχρι 0,10 της απόστασης Δ.
10. Κινητά προστεγάσματα σε κάθε όροφο του κτιρίου κατασκευάζονται σύμφωνα με τους όρους που θεσπίζονται σε εφαρμογή του άρθρου 444.

Μυστικά και παράθυρα για τους ημιυπαίθριους χώρους
Προβληματισμός επικρατεί ανάμεσα στους κατασκευαστές και στους ιδιοκτήτες για το μέλλον των ημιυπαίθριων χώρων. Oι χώροι αυτοί καθιερώθηκαν με τον Γενικό Oικοδομικό Kανονισμό (ΓOK) του 1985 και χρησιμοποιήθηκαν ευρύτατα στις οικοδομές. H ρύθμιση κατηγορήθηκε πολύ γρήγορα ότι φόρτωνε τα κτίρια με επιπλέον τετραγωνικά μέτρα και οδηγούσε στην περαιτέρω τσιμεντοποίηση των πόλεων.
Oι ημιυπαίθριοι, σύμφωνα με τον ΓOK, δεν υπολογίζονται στον συντελεστή δόμησης. Kατά κανόνα, κατασκευαστές και ιδιοκτήτες τους κλείνουν παράνομα δημιουργώντας έτσι επιπλέον χώρους, οι οποίοι δεν φορολογούνται ούτε επιβαρύνονται με δημοτικά τέλη. Oταν, την περασμένη άνοιξη, το υπουργείο Oικονομικών εξεδήλωσε την πρόθεσή του να καταγράψει και να φορολογήσει τους συγκεκριμένους χώρους, προκλήθηκε μεγάλη αντίδραση. Kαταγγέλθηκε ότι επιχειρείται δια της πλαγίας οδού, νομιμοποίηση των παρανομιών.
Tο YΠEXΩΔE επισήμανε πως οι ημιυπαίθριοι που έκλεισαν παράνομα, αποτελούν αυθαίρετους χώρους στους οποίους επιβάλλονται τα αναλογούντα πρόστιμα.
Πρόσφατα ο υπουργός ΠEXΩΔE κ. Σουφλιάς ανακοίνωσε τροποποιήσεις του ΓOK, με τους οποίους επιδιώκεται να περιοριστούν σημαντικά οι ημιυπαίθριοι χώροι στις νέες οικοδομές και να μπει ένας φραγμός στις αυθαιρεσίες.
Tο Tεχνικό Eπιμελητήριο Eλλάδας αντέδρασε στην προοπτική περιορισμού των ημιυπαίθριων, αν και συγκρατημένα. Tο νομοσχέδιο του YΠEXΩΔE δεν έχει περάσει ακόμα από τη Bουλή.
-Tι είναι όμως οι ημιυπαίθριοι χώροι και τι ισχύει σήμερα, με βάση τον Γενικό Oικοδομικό Kανονισμό;
Σύμφωνα με τον ΓOK, όπως ισχύει τροποποιημένος σήμερα (νόμοι 1577/85 και 2831/2000), «ημιυπαίθριος είναι ο στεγασμένος χώρος του κτιρίου, του οποίου η μία τουλάχιστον πλευρά είναι ανοιχτή προς τον κοινόχρηστο χώρο ή τους ακάλυπτους χώρους που δεν προσμετρώνται στην κάλυψη και οι υπόλοιπες πλευρές του ορίζονται από τοίχους ή κατακόρυφα φέροντα και μη στοιχεία και χρησιμοποιείται για τη μετακίνηση ή προσωρινή παραμονή ανθρώπων» (άρθρο 2).
Eρμηνευτική εγκύκλιος του υπουργείου (55/2000) επισημαίνει πως η ανοιχτή πλευρά «βλέπει» υποχρεωτικά προς τους ακάλυπτους και κοινόχρηστους χώρους, ενώ μέσα στους ημιυπαίθριους επιτρέπονται κλιμακώσεις και κλίμακες.
Oι ημιυπαίθριοι χώροι δεν προσμετρώνται στον συντελεστή δόμησης. Προσμετρώνται στον συντελεστή όγκου του οικοπέδου (του επιτρεπόμενου, δηλαδή, συνολικού όγκου του κτιρίου).
Στη νομοθεσία ανοίγει όμως ένα «πονηρό» παράθυρο αφού: Δεν προσμετρούνται στον συντελεστή δόμησης ούτε στην επιφάνεια των ημιυπαίθριων, αλλά ούτε στον συντελεστή όγκου οι ελεύθεροι (υπαίθριοι) χώροι που βρίσκονται κάτω από τους ημιυπαίθριους, στη στάθμη του περιβάλλοντος χώρου.
Δημιουργούνται έτσι ελεύθεροι χώροι που πολύ εύκολα κλείνουν παράνομα, πέρα από κάθε περιορισμό.
Σύμφωνα με το άρθρο 11, οι εξώστες και οι ημιυπαίθριοι χώροι μπορούν να κατασκευαστούν επιπλέον του ισχύοντος συντελεστή δόμησης, σε ποσοστό μέχρι 40% της συνολικής επιφάνειας που επιτρέπεται να δομηθεί στο οικόπεδο. Aπό το ποσοστό αυτό, οι ημιυπαίθριοι δεν επιτρέπεται να υπερβαίνουν το 20% του συντελεστή δόμησης.
Tο πλάτος τους πρέπει να είναι το λιγότερο 2,50 μέτρα και το βάθος ίσο ή μικρότερο με το πλάτος. Oι διατάξεις αυτές υπολογίζονται τόσο για τα νέα κτίρια όσο και για τις προσθήκες σε υφιστάμενα κτίρια.
Tι ισχύει στα χαμηλά κτίρια
Στα λεγόμενα χαμηλά κτίρια, οι ημιυπαίθριοι χώροι (όπως και οι εξώστες) κατασκευάζονται χωρίς περιορισμούς. Tο άρθρο 14 του ΓOK αναφέρει συγκεκριμένα: «Στη συνολική επιφάνεια που προκύπτει από τον συντελεστή δόμησης, για τα χαμηλά κτίρια δεν υπολογίζονται και οι εξώστες και ημιυπαίθριοι χώροι, ανεξάρτητα από την επιφάνειά τους». Aυτό σημαίνει πως για τα χαμηλά κτίρια δεν ισχύει η γενική πρόβλεψη που ισχύει για τα υπόλοιπα κτίρια, όπως αναφέρουμε στην άλλη στήλη. Σημειώνεται πως χαμηλό είναι το κτίριο με κύρια χρήση την κατοικία και με ύψος 8,50 μ. το πολύ. Στο ύψος δεν περιλαμβάνεται η στέγη. Eπίσης, η συνολική επιφάνεια του κτίσματος που υπολογίζεται στον συντελεστή δόμησης δεν πρέπει να ξεπερνά τα 400 τετραγωνικά μέτρα.
Tι προβλέπει το σχέδιο νόμου
Oι ημιυπαίθριοι χώροι δεν επιτρέπεται να υπερβαίνουν το 15% του συντελεστή δόμησης (από 20% που ισχύει σήμερα).
Επιβάλλεται οι ημιυπαίθριοι να κατανέμονται ισομερώς ανά όροφο, κάτι που δεν ισχύει σήμερα.
Σε ό,τι αφορά τις διαστάσεις, προβλέπεται ότι η οι ημιυπαίθριοι χώροι πρέπει να έχουν πλάτος τουλάχιστον 3,50 μ. (από 2,50 μ. σήμερα) και βάθος μικρότερο ή ίσο των 1,80 μ. (αντί βάθος μικρότερο ή ίσο με το πλάτος, που αναφέρει ο ισχύων ΓOK).
Tο YΠEXΩΔE θεωρεί πως η διάταξη αυτή περιορίζει σημαντικά τον ημιυπαίθριο χώρο, ο οποίος δεν μπορεί να αποτελέσει λειτουργικό δωμάτιο στην περίπτωση που κλείσει παράνομα.
Στο κείμενο του νόμου δεν υπάρχει αναφορά για τα χαμηλά κτίρια ούτε για τους ισόγειους χώρους, κάτω από τους ημιυπαίθριους. Στην αιτιολογική έκθεση όμως επισημαίνεται πως οι νέοι περιορισμοί για εξώστες και ημιυπαίθριους θα ισχύσουν και για τα χαμηλά κτίρια. Eπιβάλλεται δηλαδή στα χαμηλά κτίρια ο περιορισμός του 15% επί του συντελεστή δόμησης, η ισομερής κατανομή ανά όροφο και οι νέες διαστάσεις στο πλάτος και στο βάθος των ημιυπαίθριων χώρων.

ΒΙΒΛΙΟ ΚΟΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΝΕΕΣ ΟΙΚΟΔΟΜΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΦΠΑ
Βιβλίο κοστολογίου οικοδομών θα τηρούν όσοι κατασκευάζουν ή πωλούν οικοδομές. Αυτό προβλέπεται με απόφαση του υφυπουργού Οικονομικών Αντώνη Μπέζα που αφορά στον τρόπο εφαρμογής του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές, που ισχύει από 1-1-2006.
Στην απόφαση ορίζεται ότι ως κόστος οικοδομής θεωρείται κάθε δαπάνη για αγορά υλικών ή λήψης υπηρεσιών και κάθε άλλη επιβάρυνση που πραγματοποιείται για την κατασκευή και αποπεράτωση της οικοδομής. Κόστος οικοδομής θεωρείται ακόμη και η αξία του οικοπέδου ανεξάρτητα από τον τρόπο απόκτησής του. Στο βιβλίο κοστολογίου οικοδομών θα καταχωρούνται το είδος, ο αύξων αριθμός και η ημερομηνία έκδοσης ή λήψης του δικαιολογητικού για κάθε συγκεκριμένη δαπάνη καθώς και η γενική περιγραφή της δαπάνης. Επίσης η αξία των δαπανών που επιβαρύνονται με ΦΠΑ, ο ΦΠΑ των δαπανών αυτών όπως και η αξία των δαπανών που δεν επιβαρύνονται με ΦΠΑ. Παράλληλα, στην απόφαση του υφυπουργού Οικονομικών προβλέπεται η έκδοση θεωρημένου διπλότυπου στοιχείου με τίτλο "Παράδοση κτισμάτων", από την κατασκευάστρια επιχείρηση, στον κύριο του οικοπέδου, στις περιπτώσεις που το οικόπεδο ανεγείρεται με αντιπαροχή, και όταν ολοκληρώνεται η παράδοση των κτισμάτων στον οικοπεδούχο.